“Ak altynyň” tapylgysyz baýlykdygyna Garaşsyzlyk ýyllarynda durmuşa geçirilen tutumly işleriň netijesinde doly göz ýetirdik. Ýurdumyzda gymmatly çig mal bolan pagtadan ýokary hilli ýüplük, ondan dünýä bazarlarynda bäsleşige ukyply taýýar önümleriň öndürilmegi milli ykdysadyýetimiziň ýeňişli gadamydyr. Ýokary hilli taýýar önümi öndürmek gözbaşyny pagta arassalaýjy kärhanalaryň durnukly işinden alýar. Şeýle möhüm işe goşant goşmakda welaýatymyzdaky pagta arassalaýjy kärhanalary ýokary netijeleri gazanýarlar.

Garagum pagta arassalaýjy kärhanamyz hem şolaryň biri. Bu ýerde ýetişdirilen bol pagta hasylyny gaýtadan işlemekde uly işler bitirilýär. Kärhanamyzyň hünärmenleridir işçileri üstümizdäki Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň “ak altyn” hasylyny gaýtadan işlemekde tutanýerli zähmet çekýärler. Kärhanada pagtany guradyjy we arassalaýjy, byçgy, oklaw hem-de mehaniki-bejeriş sehleri hereket edip, olarda önümçilik ýokary depginde alnyp barylýar. Sehlerde önümçilik kuwwatlyklaryndan netijeli peýdalanylyp, tehnologiki düzgünleriň gyşarnyksyz berjaý edilmegi gazanylýar. Tehniki howpsuzlygyň hem-de zähmeti goramagyň kadalarynyň berk berjaý edilmegine hemişe uly üns berilýär. Bu bolsa, howpsuz zähmetiň üpjün edilmegi bilen bagly meseledir.

Halypa-şägirtlik ýörelgesiniň ýol alýan ýerinde işem depginli barýar. Baý iş tejribeli halypalaryň ýörelgesine eýerýän ýaş işçileriň bilelikdäki tagallalary ýokary görkezijileriň gazanylmagyna getirýär. Kärhanamyzda häzire çenli 7866 tonnadan gowrak “ak altyn” gaýtadan işlenildi. Kärhanamyzyň zähmetsöýer adamlary şanly ýylymyzy zähmet üstünlikleri bilen jemlemek ugrunda tutanýerli zähmet çekýärler. Kärhanamyzyň öndürýän önümleri bolsa, ýurdumyzyň dokma senagatyny gymmatly çig mal bilen üpjün edip, durnukly ösüşe saldamly goşant bolýar.

Kerwen ZYRRYÝEW.

Garagum pagta arassalaýjy kärhanasynyň tehniki howpsuzlyk we zähmeti goramak boýunça baş hünärmeni,

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň oba hojalykçylaryna döredip berýän giň mümkinçilikleriniň netijesinde Saýat etrabynyň gallaçy daýhanlary 27 müň 766 gektar ýere bugdaýyň ýokary ha­syl berýän görnüşlerini ekip, doly gögeriş aldylar. Şu günler ýaşyl maýsalara ideg işleri dowam etdirilýär.

Soňky ýyllarda döwlet Baştutanymyzyň has ýokary hasyl berýän tohumlary ekmek baradaky tagallalary saýatly gallaçylary hem diýseň begendirdi. Ýakynda tamamlanan ekiş möwsüminde etrapda 11 müň 778 gektardan gowrak ýere Russiýa Federasiýasyndan getirilen «Alekseýiç» görnüşiniň saýlantgy arkasy ekildi. 15 müň 466 gektar ýerde bolsa şu görnüşiň birinji arkasy endigan boý alyp otyr.

Bugdaýyň şu görnüşinden ýokary hasyl alyp bolýandygyna etrabyň gallaçylary şu ýyl öz tejribesinde göz ýetirdiler. Özüne berkidilen ýerde «Alekseýiç» görnüşli tohumy eken kärendeçileriň arasynda her gektardan 45-50 sentnere çenli ýetirip hasyl alanlary juda kän bol­dy. Etrabyň ekerançylyk ýerlerinde ýene-de bugdaýyň şu görnüşiniň tohumlyk çigidiniň ýüzlerçe tonnasy ekildi. Bu görnüşiň bol hasyl berjekdigine daýhanlaryň ynamy ýetik. Ýeri gelende aýtsak, etrapda 521 gektar ýere ýerli tohum ekildi.

Etrabyň «Watan» daýhan birleşigindäki ýaşyl maýsalar 675 gektar meýdana uzaýar. Şunça ýeriň 300 gektaryna «Alekseýiç» görnüşiniň saýlantgy, 375 gektaryna bolsa birinji arkasy ekildi. Hut şu görnüşli tohumyň geçen ýylda ekilen ýerleriniň her gektaryndan Gaýgysyz Soltanow, Azat Altybaýew, Bagtyýar Paşagulyýew ýaly kärendeçiler 45-50 sentnere çenli ýokary hasyl aldylar.

Şu günler etrabyň gallaçy daýhanlary ekine gögeriş suwuny bermek işini doly tamamladylar. Gyşyň bosagasyndaky günlerde ekin haşal otlaryň garşysyna dermanlanylyp, karbamid döküni berilýär. Şeýle hem etrapda ösüş suwuny tutmak işlerine girişildi. Saýatly gallaçylar akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllyk dabaralaryna beslenjek ýyly zähmet ýeňişlerine beslemegi maksat edinýärler.

Ogulnur HAÝYDOWA, «Lebapgallaöniimleri» önümçilik birleşiginiň Saýat etrabynyň «Watan» daýhan birleşigindäki agronomy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli başlangyçlary esasynda Watanymyzyň ösüşleriniň binýady barha pugtalandyrylýar. Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolmak bilen, Watanymyzyň halkara abraýynyň we şan-şöhratynyň artmagyna giň ýol açdy. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 50-nji mejlisinde Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk derejesini ykrar edýän «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň kabul edilmegi ýurdumyzyň ýöredýän parahatçylyksöýüjilikli daşary syýasatynyň halkara bileleşigi tarapyndan giňden oňlanylýandygynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.

Merjen paýtagtymyzda Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy Gahryman Arkadagymyzyň düýbüni tutan döwletlilik ýörelgesiniň we parahatçylyksöýüjilikli daşary syýasat ugrunyň uly üstünligidir. 2015-nji ýylyň 3-nji iýulynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 69-njy mejlisinde dünýä döwletleriniň 193-si tarapyndan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň ikilenji gezek biragyzdan kabul edilmegi, daşary ýurtlaryň 47-siniň bu resminamanyň awtordaşy bolup çykyş etmegi güneşli Diýarymyzyň ählumumy ösüşe we abadançylyga gönükdirilen daşary syýasatynyň uly üstünliklere eýe bolýandygyny äşgär edýär. Şöhratly taryhymyzda iňňän uly ähmiýete eýe bolan 12-nji dekabryň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan «Halkara Bitaraplyk güni» diýlip ykrar edilmegide ýurdumyzda alnyp barylýan ynsanperwer daşary syýasatyň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan giňden goldanylýandygynyň subutnamasydyr.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda bitaraplyk ýörelgelerinden ugur alyp, sebitde we tutuş dünýäde parahatçylygy, durnuklylygy, ylalaşygy pugtalandyrmakda uly işleri alyp barýan, milli we umumadamzat bähbitlerini berk berjaý edip, öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarly ýurdumyzyň halkara giňişligindäki mertebesi has-da beýgelýär. Bu günki gün berkarar Watanymyzyň dünýäniň ösen döwletleriniň hatarynda tanalyp, öňdebaryjy ýurtlaryň, dünýä belli kompaniýalaryň ýüzlerçesi bilen köptaraplaýyn bähbitli hyzmatdaşlygyň gerimini giňeldýändigi biziň her birimiziň kalbymyzy şatlandyryp, başymyzy Göge ýetirýär.

Ýurdumyz diňe bir sebitiň ykdysady ösüşlerine saldamly goşant goşmak bilen çäklenmän, eýsem, halklaryň arasyndaky medeni-ynsanperwer gatnaşyklary giňeltmekde hem möhüm orny eýeleýär. Muňa ýaňy-ýakynda paýtagtymyzdaky medeniýet ojaklarynda hem-de Lebabyň Seýitnazar Seýdi adyndaky döwlet sazly-drama teatrynda Türkiýe Respublikasynyň Medeniýet günleriniň geçirilmegi-de aýdyň şaýatlyk edýär.

Halkara Bitaraplyk gününiň öň ýanynda Türkmenistanyň 2023 -2027-nji ýyllar üçin Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) Bedenterbiýe we sport baradaky hökümetara komitetiniň düzümine saýlanylmagy, ýurdumyzyň başlangyjy bilen 26-njy noýabrda Bütindünýä Durnukly ulag gününiň bellenilmegi bu şanly senäniň baýramçylyk ruhuny, toý joşgunyny has-da artdyrdy.

Şu ýyl Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk derejesiniň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilmegine 28 ýyl dolýar. Welaýatymyzyň ähli edara-guramalarynda bu şanly senäni mynasyp garşylamak ugrunda giň gerimli çäreler guralýar. Olarda Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen üstünlikli durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň, parahatçylyksöýüjilikli halkara diplomatiýasynyň umumadamzat ähmiýeti giňişleýin wagyz edilýär.

Biz ata Watanymyzyň at-abraýyny halkara derejede belende göterýän Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza halkyň bähbidine gönükdirilen tagallalary üçin köp sagbolsun aýdýarys. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Gahryman Arkadagymyza we hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, alyp barýan döwletli işlerinde uly rowaçlyklary arzuw edýäris.

Merdan DOSMEDOW, 

Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň 

welaýat komitetiniň başlygy, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Şeýle buýsançly şygar bilen golaýda ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 28 ýyllyk şanly senesini hem-de Halkara Bitaraplyk gününi dabaralandyrmak maksadynda «tegelek stoluň» başynda söhbetdeşlik geçirildi. «Daşoguz habarlary» gazetiniň redaksiýasynyň guramagynda geçirilen söhbetdeşlige Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary — Görogly etrap hassahanasynyň baş lukmanynyň bejeriş işleri boýunça orunbasary Kakamämmet Nepesow, Beki Seýtäkow adyndaky mugallymçylyk mekdebiniň mugallymy Ogulşad Durdymedowa, şäher halk maslahatynyň agzalary - Daşoguz şäherindäki iňlis dili dersine ýöriteleşdirilen 29-njy orta mekdebiň müdiri Öwez Wellekow,  Daşoguz lukmançylyk orta okuw mekdebiniň kämilleşdiriş bölüminiň müdiri Ýazgül Joşowadagy gatnaşdylar.

Söhbetdeşligiň dowamynda oňyn Bitaraplyk ýörelgämiziň esasynda, geçen 28 ýylyň dowamynda ýurdumyzyň daşary syýasatynda gazanan üstünlikleri dogrusynda pikir alşyldy. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda BMG-niň Baş Assambleýasynda 185 döwletiň, 2015-nji ýylyň 3-nji iýunynda 193 döwletiň biragyzdan goldamagynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň iki gezek kabul edilmeginiň tutuş Ýer ýüzünde örän ähmiýetli wa­ka öwrülendigi uly buýsanç bilen aýdyldy. Häzirki wagtda dünýä jemgyýetçiligi türkmen Bitaraplygynyň gudratyna mizemez beýiklik hökmünde garaýar. Çünki Bitaraplygyň esasynda ýurdumyzyň alyp barýan daşary syýasat ýörelgesiniň mazmunynda halklaryň arasynda parahatçylygy, raýdaşlygy, oňyn hyzmatdaşlygy, işjeňligi ösdürmek, dünýä halklaryny bir maksatda jemlemek ýaly asylly başlangyçlar öz beýanyny tapýar. Onuň şeýledigi ýurdumyzyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň belent münberinden adamzadyň ýaşaýşy we geljegi üçin zerur bolan ugurlarda tagallalary birleşdirmek babatdaky öňe süren ajaýyp başlangyçlarynda hem aýdyň görünýär.

Söhbetdeşligiň dowamynda şular dogrusynda giňişleýin hem täsirli gürrüň edildi. Milli parlamentiň, ýurdumyzyň ýokary wekilçilikli edarasynyň wekilleri hökmünde döwletimiziň milli gymmatlyklarynyň ähmiýetini we gymmatly netijelerini giňden wagyz etmek boýunça tagallalaryny gaýgyrmajakdyklary aýdyldy hem-de ýurdumyzy baky bagtyýarlygyň ýoly bilen ösüşleriň belentliklerine alyp barýan Arkadagly Gahryman Serdarymyza we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözleri beýan edildi.

Baý many-mazmunly geçen söhbetdeşlik ýurdumyzyň toý-baýramly günleriniň dabaralarynyň üstüni ýetirdi.

Döwlet býujeti syýasaty islendik ýurduň ykdysadyýetiniň ösüş depgininiň we onuň netijeliliginiň üpjün edilmeginde aýgytly orun eýeleýär. Şeýle bolan soň, bu ba batdaky wezipeleri çözmekde, bazar gatnaşyklaryny kadalaşdyrmakda, ony döwrebap ösdürmekde, halk hojalygyny özgertmekde, ählumumy söwda, ylmy-tehni­ki we ykdysady gatnaşyklaryň möhüm bölegi bolan täzeçil usullary pugtalandyrmakda Türkmenistanyň Mejlisiniň VII çagyrylyşynyň 25-nji noýabrda geçirilen 4-nji maslahatynda kabul edilen «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunyň ähmiýeti örän uludyr. Geljek ýylda döwlet durmuşynyň ähli ulgamlarynda göz öňünde tutulýan özgertmeleriň ugurlaryny anyk kesgitleýän bu derwaýys resminama esasynda 2024-nji ýylda edilmeli işler we ýetilmeli sepgitler üçin uly möçberde pul serişdeleri bölünip berler. Bu barada Türkmenistanyň Mejlisiniň ýurdumyzyň dürli sebitlerine wekilçilik edýän deputatlary şeýle gürrüň berdiler:

Jennet ÖWEKOWA, Mejlisiň deputaty:

— Mejlisiň maslahatynda ýurdumyzyň esasy maliýe resminamasy bolan «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de biragyzdan kabul edildi. Şunda Aşgabat şäheriniň býujeti hem geljek ýyl üçin göz öňünde tutulan syýasy, ykdysady hem-de medeni çärelerden, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan» we beýleki döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan wezipelerden ugur alnyp taýýarlanyldy.

Mälim bolşy ýaly, paýtagtymyzyň ykdysadyýetini ýokary tehnologiýalar we ulag-kommunikasiýalar, söwda hem-de gurluşyk pudaklary emele getirýär. Elektroenergetika, gurluşyk harytlary senagaty, ýeňil we azyk senagaty-da ykdysady ösüşe uly goşant goşýar. Her bir maşgalany ýokary durmuş amatlyklary bolan, dünýä ülňülerine laýyk gelýän, döwrebap ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmäge gönükdirilen işler üstünlikli dowam etdirilýär. Şundan ugur alnyp, şähergurluşyk maksatnamalaryny ýerine ýetirmek maksady bilen, geljek ýylda Aşgabatda uly möçberde maýa goýumlary özleşdirmek göz öňünde tutulýar. Geljek ýylda Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýolunyň, Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň 5 müň orunlyk döwrebap binalar toplumynyň, 250 orunlyk Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki, 400 orunlyk Halkara sagaldyş-dikeldiş, 500 orunlyk Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkezleriniň hem-de ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşyklary meýilleşdirilýär. Paýtagtymyzda ýaşaýyş jaýyna aýratyn mätäçlik çekýän raýatlara jaý gurmak üçin serişdeler hem göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, ýerasty suwlaryň derejesini peseltmek, lagym we ýagyş suwlaryny akdyryjy ýerasty zeýkeş örtüklerini gurmak we Aşgabat şäherini özgertmek boýunça beýleki desgalaryň gurluşygyna-da aýratyn üns berler. Şonuň üçin şäheriň 2024-nji ýyl üçin býujeti 2 443,1 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji şu ýylyň meýilnamasy bilen deňeşdirilende, 10,8 göterim ýokarydyr. Şunda çykdajylaryň 84,5 göterimini jemgyýetçilik we durmuş hyzmatlaryny maliýeleşdirmäge, şol sanda 47,4 göterimini bilime, 8,8 göterimini saglygy goraýşa, 1,8 göterimini medeniýete, 41,8 göterimini ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna gönükdirmek göz öňünde tutulýar.

Ata SERDAROW, Mejlisiň deputaty:

— Döwletimiz dünýä jemgyýetçiliginde çalt depginler bilen ösýän ýurtlaryň hatarynda tanalýar. Munuň şeýledigini Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary hem-de hormatly Prezidentimiziň alyp barýan ynsanperwer döwlet syýasaty netijesinde, bu gün durmuş ulgamyna öňdebaryjy sanly, maglumat-kommunikasiýa we «ýaşyl» tehnologiýalar ornaşdyrylan «akylly» şäher — Arkadag şäheriniň açylyp ulanmaga berilmegi-de aýdyň görkezýär. Bu ýagdaý ýurdumyzyň Mejlisiniň VII çagyrylyşynyň 4-nji maslahatynda ara alnyp maslahatlaşylan hem-de biragyzdan kabul edilen «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunda aýdyň şöhlelenýär. «Arkadag şäheri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň ka­bul edilmegi bilen, gürrüňi edilýän esasy maliýe resminamasynda ilkinji gezek täze şäheriň býujeti barada aýratyn görkezijiler beýan edilýär.

«Akylly» şäheriň birinji tapgyrynda jemi 336 bi­na we durmuş maksatly desga gurlup ulanmaga berildi. Häzirki wagtda şäheriň ikinji tapgyrynyň gurluşygy dowam etdirilýär. Onda umumybilim berýän orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň, saglyk öýüniň, ýangyna garşy göreş gullugynyň, häkimlikleriň edara binalarynyň, seýilgähleriň, demir ýol, awtoulag menzilleriniň, şäheriň awtoulaglarynyň tehniki ýagdaýyny anyklaýyş hem-de bellige alyş bölüminiň, şeýle-de ýaşaýyş jaýlary bilen birlikde, agyz suw, gaz, elektrik geçirijileriniň we beýlekileriň gurluşygy amala aşyrylar. Şundan ugur alnyp, bellenilen taslamalary ýerine ýetirmek üçin uly möçberde maýa goýumlary özleşdirmek göz öňünde tutulýar. Şäheriň býujeti «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022—2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» we Hökümetiň beýleki çözgütlerine laýyklykda taýýarlanyldy. Netijede, şäheriň geljek ýyl üçin býujeti 236,7 mil­lion manat möçberinde meýilleşdirildi.

Arkadag şäheriniň býujetiniň girdejileri doly geçirilýän salgytlardyr tölegleriň, şeýle hem merkezleşdirilen býujete doly gelip gowuşýan umumy döwlet salgytlaryndan ýerli býujetlere geçirimleriň hasabyna emele getiriler. Şunda çykdajylaryň 94,7 göterimi durmuş-medeni ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdiriler. Şol serişdeleriň 31 göterimini bilime, 48,8 göterimini saglygy goraýşa, 10,1 göterimini medeniýete, 9,7 göterimini ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyny maliýeleşdirmäge gönükdirmek meýilleşdirilýär.

Serdar BEGMYRADOW, Mejlisiň deputaty:

— Döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan wezipelerden ugur alnyp taýýarlanylan «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanun Ahal welaýatynyň durmuş-ykdysady ýagdaýyny ösdürmekde-de aýratyn ähmiýete eýe bolar. Bilşimiz ýaly, Ahal welaýaty ýurdumyzyň senagat we oba hojalygy babatda ösen sebitleriniň biridir. Welaýatyň geografik ýerleşişi, tebigy baýlyklary, işçi güýjüniň mümkinçilikleri ykdysady ösüşlere giň ýol açýar. Senagatyň esasy bölegini gaz, elektroenergetika, himiýa, ýeňil senagaty, gurluşyk önümlerini öndürýän kärhanalar emele getirýär. 2024-nji ýylda gurluşyk materiallarynyň öndürilişiniň ösüş depginini ýokarlandyrmagyň, şeýle hem täze önümçilik desgalaryny işe girizmegiň hasabyna önümleriň görnüşini we möçberini has-da artdyrmak göz öňünde tutulýar.

Mälim bolşy ýaly, oba hojalyk pudagy welaýatyň ykdysadyýetinde möhüm orun eýeleýär. Geljek ýylda onuň ösüşi ekerançylyk ekinleriniň hasyllylygyny artdyrmagyň, hasyl berýän ýerleri has-da gurplandyrmagyň we olardan netijeli peýdalanmagyň hasabyna ýokarlanar. 

2024-nji ýyl üçin Ahal welaýatynyň býujeti 1 658,9 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji 2023-nji ýylyň meýilnamasy bilen deňeşdirilende, 7,1 göterim köpdür. Býujetiň girdejileri doly geçirilýän salgytlardyr tölegleriň, şeýle hem merkezleşdirilen býujete doly gelip gowuşýan umumy döwlet salgytlaryndan ýerli býujetlere geçirimleriň hasabyna emele getiriler. Çykdajylaryň 87,7 göterimi durmuş-medeni ulgamlary maliýeleşdirmäge sarp ediler. Şol serişdeleriň 67,9 göterimini bilime, 16,9 göterimini saglygy goraýşa, 2,3 göterimini medeniýete, 12,5 göterimini ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyny maliýeleşdirmäge gönükdirmek göz öňünde tutulýar.

Döwlet Baştutanymyzyň ynsanperwer syýasatyna eýerilip, şeýle-de tabşyryklaryndan ugur alnyp, welaýatda ýaşaýyş jaýyna aýratyn mätäçlik çekýän raýatlar üçin ýaşaýyş jaýlaryny gurmak hem göz öňünde tutulýar. Bu bolsa sebitiň ýaşaýjylarynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer.

Guwanç ÇENDIROW, Mejlisiň deputaty:

— Gazanylýan üstünlikler ýurdumyzyň iň täze taryhyna altyn harplar bilen ýazylýar. Diňe bir şu ýylyň dowamynda ulanmaga berlen durmuş-medeni, önümçilik we beýleki maksatly desgalar muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Şeýle üstünlikleriň gazanylmagynda her ýyl üçin kabul edilýän Döwlet býujetiniň ähmiýeti uludyr.

Balkan welaýaty ýurduň ykdysady ösüşinde möhüm orun eýeleýär. Ýangyç, energetika, himiýa toplumlarynyň, ýeňil we azyk senagatynyň önümçilikleriniň yzygiderli artmagy ösüşiň täze gözýetimlerini açýar. Üstaşyr ulag geçelgelerini döretmekde we olardan netijeli peýdalanmakda Balkan welaýaty ähmiýetli orny bilen tapawutlanýar. Welaýatda durmuş ulgamyny ösdürmäge-de uly üns berilýär. Degişli döwlet maksatnamalary esasynda 2024-nji ýylda durmuş maksatly binalaryň ençemesiniň gurluşygy göz öňünde tutulýar. Welaýat boýunça maýa goýum taslamasynyň amala aşyrylmagynyň çäklerinde hassahanalaryň, umumybilim berýän orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň, söwda we dynç alyş merkeziniň gurluşyklary meýilleşdirilýär. Şonuň ýaly-da, Balkan — Daşoguz ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň, Jebel şäherçesinde sagatda 100 ýolagça hyzmat etjek howa menziliniň, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň Kenar toplaýjy-ýükleýji nebit kärhanasynda gämi duralgasynyň gurluşyklary, suw we lagym geçirijileriň, suw arassalaýjy desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň taslamalary göz öňünde tutulýar. Geljek ýyl üçin welaýatyň býujetinde aýratyn mätäçlik çekýän raýatlara niýetlenen ýaşaýyş jaýlaryny gurmaga gönükdiriljek serişdeler hem ünsden düşürilmändir. Welaýatyň 2024-nji ýyl üçin býujeti 1 538,7 million ma­nat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji şu ýylyň meýilnamasynda 9,5 göterim ýokarydyr. Welaýatyň býujetiniň girdejileri doly geçirilýän salgytlardyr tölegleriň, şeýle hem merkezleşdirilen býujete doly gelip gowuşýan umumy döwlet salgytlaryndan ýerli býujetlere geçirimleriň hasabyna emele getiriler.

Çykdajylaryň 87,2 göteriminiň durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdiriljekdigi aýratyn nygtalmaga mynasypdyr. Bu çykdajylaryň 52,1 göterimi bilime, 16,8 göterimi saglygy goraýşa, 2,6 göterimi medeniýete, 28,1 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna sarp ediler. Welaýatyň geljek ýyl üçin býujetiniň görkezijileri onuň durmuş-ykdysady ugra gönükdirilendigini we munuň üçin zerur serişdeleriň göz öňünde tutulandygyny görkezýär.

Jeren GYLYÇMYRADOWA, Mejlisiň deputaty:

— Daşoguz welaýatynyň ykdysady-önümçilik mümkinçilikleriniň esasyny senagat hem-de oba hojalyk pudaklary emele getirýär. Welaýatyň oba hojalygynda pagtaçylyk we däneçilik ileri tutulýan ugurlar bolansoň, ekerançylykda, maldarçylykda täze tehnologiýalary ornaşdyrmaga, suwarymly ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmaga, bugdaýyň, pagtanyň, şalynyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmaga aýratyn üns berilýär. Welaýatyň 2024-nji ýyl üçin kabul edilen býujeti sebiti mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilendir. Geljek ýyl welaýatda düýpli maýa goýumlary özleşdiriler. Birnäçe durmuş maksatly binalaryň, şol sanda saglyk öýleriniň, çagalar baglarynyň, umumybilim berýän orta mekdepleriň, suw we lagym geçirijileriň, awtoulag ýollarynyň gurluşyklary alnyp barlar. Ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy-da giň gerimde dowam etdiriler. Şunda aýratyn mätäçlik çekýän raýatlar üçin ýaşaýyş jaýlaryny gurmaga uly ähmiýet berler. Prezident maksatnamasyna laýyklykda, Köneürgenç etrabynda haly önümhanasyny ulanmaga bermek, Balkan — Daşoguz elektrik geçirijisiniň we onuň beketleriniň gurluşygyny dowam etdirmek meýilleşdirilýär.

Geljek ýyl üçin Daşoguz welaýatynyň býujeti 2 478,5 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji şu ýylyň meýilnamasyndan 9,4 göterim ýokarydyr. Şunda çykdajylaryň 91 göterimi durmuş-medeni maksatly ulgamy maliýeleşdirmäge harçlanar. Bu möçberiň 69,5 göterimi bilime, 18,1 göterimi saglygy goraýşa, 2,1 göterimi medeniýete we 10 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna gönükdiriler. Welaýatyň täze ýyla niýetlenen býujeti sebitiň durmuş-ykdysady wezipelerini durmuşa geçirmäge doly mümkinçilik berer.

Hatyja MUSTAKOWA, Mejlisiň deputaty:

— Lebap welaýatynda ägirt uly ykdysady mümkinçilikleriň bolmagy onuň durmuş-ykdysady taýdan ösmegine giň ýol açýar. Sebitiň gaz, nebit, energetika, himiýa senagaty, oba hojalygy düýpli özgerýär. Ýangyç-energetika senagatyň möhüm ulgamynyň biri bolup, onuň paýyna senagat önümçiliginiň 90 göterimi degişlidir.

Welaýatda ilatyň sarp edýän, hususan-da, azyk harytlarynyň öndürilişine aýratyn ähmiýet berilýär. «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça Döwlet maksatnamasyna» laýyklykda, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän önümçilikler ýola goýuldy. Muny has-da ösdürmek maksady bilen, 2024-nji ýylda uly möçberde düýpli maýa goýumlary özleşdirmek göz öňünde tutulýar. Şundan ugur alnyp, geljek ýyl welaýatyň çäginde durmuş maksatly binalaryň ençemesi gurlar. Hassahanalary gurmak we bar bolanlarynyň durkuny täzelemek, saglyk öýüniň, çagalar baglarynyň hem-de umumybilim berýän orta mekdepleriň gurluşygyny amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygyda dowam etdiriler. Döwlet býujetinde mätäçlik çekýän raýatlara niýetläp, ýaşaýyş jaýlaryna serişdeleriň göz öňünde tutulandygy aýratyn bellärliklidir. Prezident maksatnamasyna laýyklykda, welaýatyň önümçilik kuwwatyny artdyrmak maksady bilen, senagat we önümçilik maksatly desgalar hem ünsden düşürilmez. Olaryň hatarynda Köýtendag etrabynda Lebap sement zawodynyň 2-nji tapgyrynyň, Halaç çeper halyçylyk kärhanasynda haly önümhanasynyň, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň, Türkmenabat şäherinde Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň 5 müň orunlyk binalar toplumynyň gurluşyklary bar. Giň gerimli gurluşyk işleri göz öňünde tutulyp, Lebap welaýatynyň 2024-nji ýyl üçin býujeti 2 781,1 million manat möçberinde meýilleşdirildi. Bu görkeziji 2023-nji ýylyň meýilnamasy bilen deňeşdirilende, 9,2 göterim köpdür. Welaýata bölünip berlen çykdajylaryň 91,6 göterimini durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirmek meýilleşdirilýär. Olaryň 68,7 göterimi bilime, 18,9 göterimi saglygy goraýşa, 2,3 göterimi medeniýete, 9,8 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna degişlidir. 2024-nji ýyl üçin býujet görkezijileriniň göz öňünde tutulan belent sepgitlere ýetmäge doly mümkinçilik berjekdigi ikuçsuzdyr.

Merdan ORAZMEREDOW, Mejlisiň deputaty:

— Mary welaýaty tebigy baýlyklara baý senagat-agrar sebit bolmak bilen, elektroenergetika, gaz, himiýa, ýeňil we azyk senagaty kärhanalary ykdysadyýetiň esasy bölegini emele getirýär. Geljek ýylda welaýatyň çäginde birnäçe durmuş maksatly binalaryň gurluşygy göz öňünde tutulýar. Olaryň hatarynda hassahanalaryň we saglyk öýleriniň, çagalar baglarynyň, umumybilim berýän orta mekdepleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, suw we lagym geçirijileriniň, awtoulag ýollarynyň gurluşyklary bar. Welaýatyň 2024-nji ýyl üçin býujeti 2 618,0 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji şu ýylkydan 8,1 göterim ýokarydyr. Welaýatyň býujetiniň girdejileri doly geçirilýän salgytlaryň we tölegleriň, şeýle hem merkezleşdirilen býujete doly gelip gowuşýan umumy döwlet salgytlaryndan ýerli býujetlere geçirimleriň hasabyna emele getiriler. Şunda çykdajylaryň 91,2 göterimi durmuş hyzmatlaryny maliýeleşdirmäge gönükdirilýär. Olaryň 65 göterimi bilime, 19,5 göterimi saglygy goraýşa, 2,9 göterimi medeniýete, 12,2 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna bölünip berler. Göz öňünde tutulan serişdeler welaýatyň ykdysadyýetiniň mundan beýläk hem durnukly ösmegine ýardam eder.

“TÜRKMENISTAN”

29.11.2023ý.

Назначение и качество выпускаемой продукции можно оценить с помощью соответствующей документации и записей. Основными свойствами бетонов считаются прочность на сжатие и изгиб. Стандарты TDS позволяют обозначать их качественные характеристики одним из двух способов: классом или маркой прочности. По этой причине молодым специалистам может быть трудно дифференцировать их между собой. 

Рассмотрим особенности этих обозначений: 

1. Основным показателем качества бетонов является предел прочности при одноосном сжатии образца-куба с ребром длиной 15 см с разделением их на классы (В) или предел прочности при сжатии цилиндрических образцов размером 15х30 см с разделением бетонов на классы (С). Показатели качества обоих классов принимаются по стандарту с гарантированной обеспеченностью. Всего предусмотрено 19 классов по прочности на сжатие при испытании кубов (от В1 до В60, от С0,8 до С55), значение прочности выражается в МПа. 

2. Марка бетона нормируется по среднему значению показателя прочности на сжатие: M50, 75, 100, 150, 200, 250, 300, 350, 400, 500, 600, 700 и 800; она выражается в кг/см²: от 15 (для ячеистых бетонов) до 600 и выше (для тяжёлых бетонов). 

Маркировка бетона, помимо прочности, устанавливается морозостойкостью и водонепроницаемостью. 

По морозостойкости бетоны маркируют: F50, 75, 100, 150, 200, 300, 400, 500. К невыдержавшим установленного маркой числа циклов замораживания при температуре -15 — -20°С и оттаивания при температуре +15 — +20°С относятся бетонные образцы, которые теряют более 5% по массе за время испытаний от первоначального значения. 

По водонепроницаемости приняты следующие марки: W2, W4, W6, W8, W10 и W12. Проверка водонепроницаемости производится путём воздействия напора воды на образец цилиндрической формы и толщиной 15 см при различных гидростатических давлениях, выражаемых в Па (от 2∙105 до 12∙105). 

В зависимости от назначения бетоны разделяют на конструкционные, гидротехнические, дорожные, специальные и т. п. 

Для получения теста нормальной густоты из строительного гипса необходимо взять 50-70% воды от его массы, для изготовления в производственных условиях — 60-80%. Гипсы в зависимости от сроков схватывания бывают следующих видов: быстротвердеющие (начало схватывания не ранее 2 мин, конец — не позднее 15 мин), нормальнотвердеющие (начало схватывания не ранее 6 мин, конец — не позднее 30 мин), медленнотвердеющие (начало схватывания не ранее 20 мин, конец — не нормируется). Через 1,5 часа после изготовления образцов их разделяют на 12 марок по пределу прочности при сжатии: Г-2, Г-3, Г-4, Г-5, Г-6, Г-7, Г-10, Г-13, Г-16, Г-19, Г-22, Г-25 (числа указывают нижний предел прочности в МПа). 

Предел прочности образцов при изгибе вычисляют как среднее арифметическое значение из двух наибольших результатов испытания трёх образцов. 

Предел прочности образцов при сжатии вычисляется по формуле: 

Rсж= F/A (МПа), 

где F — разрушающая нагрузка; 

А – площадь поверхности соприкосновения образца с пластиной.

 Предел прочности при сжатии образца вычисляют как среднее арифметическое по четырем максимальным значениям по результатам испытаний шести образцов. Нормативная документация является основным руководством для работников системы стандартизации. Соответственно, тщательное изучение и правильное понимание стандартов является важным требованием для профильных специалистов. 

Доврангулы МАММЕДОВ, преподаватель Института инженерно-технических и транспортных коммуникаций, депутат Меджлиса Туркменистана

Tä­ze ta­ry­hy dö­wür­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da oňyn Bi­ta­rap­lyk, pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik we öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­lyk ýö­relge­le­ri­ne esas­lan­ýan da­şa­ry sy­ýa­sa­ty alyp bar­ýan ýur­du­myz Birleşen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy we onuň iri dü­züm­le­ri bi­len ne­ti­je­li gatnaşyk­la­ryň ös­düril­me­gi­ne uly äh­mi­ýet ber­ýär. Pa­ra­hat­çy­ly­gyň we dost-do­gan­ly­gyň il­çi­si ha­sap­la­nyl­ýan sport ul­ga­my hem halk­la­ryň arasyn­da yna­nyş­ma­gyň pug­ta­lan­dyryl­ma­gyn­da mö­hüm or­ny eýe­le­ýär. Ku­raş bo­ýun­ça dün­ýä çem­pio­na­ty­nyň bo­sa­ga­syn­da du­ran günle­ri­miz­de Türk­me­nis­ta­nyň 2023 – 2027-nji ýyl­lar üçin ÝU­NES­KO-nyň Bedenterbi­ýe we sport bo­ýun­ça hö­kü­me­ta­ra ko­mi­te­ti­niň ag­za­ly­gy­na bira­gyz­dan saý­la­nan­dy­gy ba­ra­da­ky hoş ha­ba­ryň ge­lip go­wuşma­gy bol­sa öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gyň ösü­şi­niň tä­ze de­re­jä çyk­ýan­dy­gy­ny tassyk­la­ýar. 

1978-nji ýylda döredilen ÝUNESKO-nyň Bedenterbiýe we sport boýunça hökümetara komitetiniň esasy maksady sportuň ähmiýetli ornuny giňeltmekden hem-de ony döwlet syýasatynyň düzümine girizmekden ybaratdyr. Garaşsyz Türkmenistanyň bu komitetiň düzümine saýlanylmagy ýurdumyzyň halkara giňişligindäki abraýynyň hemmetaraplaýyn ýokarlanýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Bu üstünlik hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň bedenterbiýäni we sporty ösdürmäge, dünýäde sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmäge goşýan saldamly goşandynyň belent ykrarnamasydyr. 

Mundan öň Türkmenistanyň 2017 – 2021-nji ýyllar döwri üçin ÝUNESKO-nyň bu düzüminiň agzalygyna saýlanandygyny we onuň işine işjeň gatnaşandygyny hem bellemek gerek. Şol döwürde ýurdumyzda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary, Agyr atletika boýunça dünýä çempionaty, «Amul – Hazar 2018» halkara awtorallisi ýaly iri sport baýramçylyklary üstünlikli geçirildi. Şoňa görä-de, ýurdumyzda nobatdaky iri halkara ýaryşlaryň guralmagyna taýýarlyk görülýän döwründe şeýle jogapkärli we hormatly wezipäniň ynanylmagy buýsandyryjydyr. 

Bedenterbiýäni we sporty döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlän Türkmenistan degişli ugurda ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilen çäreleri yzygiderli durmuşa geçirýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan we hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän syýasatyň netijesinde türkmen sporty ösüşiň täze derejesine çykýar. 

Diýarymyzda sport düzümleri döwrebaplaşdyrylýar, türgenler we tälimçiler üçin ähli amatly mümkinçilikler döredilýär. Ýokary netijeli sportuň ösdürilmegi bilen bir hatarda, uzak möhletleýin umumymilli maksatnama häsiýetine eýe bolan bedenterbiýe-sagaldyş hereketiniň işjeňleşdirilmegine hem aýratyn üns berilýär. Kanunçylyk binýadynyň yzygiderli pugtalandyrylmagy we maksatnamalaryň kabul edilmegi hem sport ulgamynyň mundan beýläk-de ösmeginiň wajyp şertidir. «Professional sport hakynda», «Bedenterbiýe we sport hakynda», «Sportda dopinge garşy göreşmek hakynda», «Atçylyk we atly sport hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynda kesgitlenilen kadalar, şeýle hem «Türkmenistanda 2021 – 2025-nji ýyllarda bedenterbiýäni we sporty goldamagyň hem-de ösdürmegiň Maksatnamasynyň» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynda göz öňünde tutulan çäreler türkmen sportunyň ýeňişli menzilleriniň dowamat-dowam bolmagyny şertlendirýär. 

BMG, ÝUNESKO, Halkara Olimpiýa Komiteti, Aziýanyň Olimpiýa Geňeşi we beýleki abraýly halkara düzümler bilen köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy goldaýan Türkmenistan sport diplomatiýasynyň mümkinçiliklerini netijeli durmuşa geçirmek ugrunda çykyş etmek bilen, bu babatda anyk başlangyçlary yzygiderli öňe sürýär. Şunuň bilen bir hatarda, ýurdumyz halkara sport merkezleriniň biri hökmünde eýeleýän ornuny yzygiderli pugtalandyrýar. 

Türkmenistanda sebit we ählumumy derejedäki iri ýaryşlary guramak üçin baý tejribe toplanyldy hem-de giň mümkinçilikler döredildi. Şol mümkinçilikleriňdir tejribäniň tutuş dünýäde abadançylygyň, rowaçlygyň we gülläp ösüşiň bähbidine Ýer ýüzünde parahatçylygy, dostlugy pugtalandyrmaga ýardam edýän halkara sport hereketiniň ösdürilmegine gönükdirilmegi Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň ählumumy abadançylygyny nazarlaýan maksatlarynyň myrat tapmagyna ýol açýar. 

Perman SAPAROW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş syýasaty

baradaky komitetiniň baş hünärmeni.

Türk­men hal­ky­nyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň be­ýik baş­lan­gyç­la­ryny mynasyp dowam edýän hormatly Prezidentimiziň aladasy bilen ýur­du­myzda sport ul­ga­my­ny has-da kä­mil­leş­dirmek boýun­ça giň ge­rim­li iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Tür­gen­le­ri­miz dün­ýä­niň dür­li ýurt­la­ryn­da ge­çi­ril­ýän hal­ka­ra ýa­ryş­larda üs­tün­lik­li çy­kyş edip, Wa­ta­ny­my­zyň sport ab­ra­ýy­ny art­dyr­ýar­lar. Di­ýa­ry­myzda hal­ka­ra derejesin­dä­ki iri ýa­ryş­la­ryň, şol san­da dün­ýä çem­pio­nat­la­ry­nyň yzygider­li ge­çi­ril­me­gi jem­gy­ýe­ti­miz­de sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­niň rowaç­lanma­gy­na ýar­dam ed­ýär. 

Dünýä tejribesiniň görkezişi ýaly, hususy işewürlik bilen hyzmatdaşlyk aýry-aýry türgenleriň hem, toparlaryň hem üstünlige ýetmeginiň möhüm şerti bolup durýar. Beýleki bir tarapdan seredeniňde, ýokary netijeleri gazanýan türgenler ýa-da toparlar, şeýle hem halkara ýaryşlar bilen hyzmatdaşlyk telekeçileriň öndürýän önümleriniň ýa-da ýerine ýetirýän hyzmatlarynyň meşhurlygynyň artmagyna, ýagny haryt nyşanynyň bazardaky ornuny berkitmegine öz täsirini ýetirip bilýär. 

Türkmenistanda hem işewürlik bilen sportuň arasyndaky hyzmatdaşlyk yzygiderli ösdürilýär. Häzirki döwürde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň arasynda aýry-aýry türgenlere, toparlara we dürli derejedäki ýaryşlara hemaýatkärlik edýänleriň sany artýar. Ýurdumyzda guralýan iri ýaryşlaryň tejribesinde bu hakykat has aýdyň görünýär. Türkmen telekeçileriniň Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary, Agyr atletika boýunça dünýä çempionaty ýaly iri halkara ýaryşlarda üpjünçilik we guramaçylyk bilen bagly meselelerde işjeňlik görkezmek bilen, sport baýramçylyklarynyň üstünlikli geçirilmegine mynasyp goşantlaryny goşmaklary guwandyryjy ýagdaýdyr. 

Ak mermerli paýtagtymyzda uly ruhubelentlige beslenýän Kuraş boýunça dünýä çempionaty hem sport we işewürlik ulgamlarynyň netijeli hyzmatdaşlygynyň täze giňişligi bolar. Abraýly ýaryşyň resmi hyzmatdaşlarynyň hatarynda döwlet düzümleri bilen birlikde, bilelikdäki kärhanalaryň hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň bolmagy bu hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ilerlejekdigine ynamymyzy artdyrýar. Hususyýetçilere ýaryşyň guralýan ýerinde we janköýerler üçin niýetlenen zolaklarda jemgyýetçilik iýmiti we söwda hyzmatlary bilen baglanyşykly guramaçylyk işleriniň ynanylmagy hem uly jogapkärçilikden nyşandyr. 

Watanymyzyň ähli ugurlar boýunça gülläp ösmegi, halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagy, ýurdumyzyň halkara abraýynyň ýokarlanmagy ugrunda edýän uly tagallalary üçin Arkadagly Gahryman Serdarymyza hemde türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza jan saglyk, uzak ömür dileýäris. 

Be­genç­gel­di BAÝ­RAM­MY­RA­DOW,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Ahal welaýat komitetiniň başlygynyň orunbasary,  Mejlisiň deputaty.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň halkara başlangyçlaryny mynasyp dowam edýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ulag-üstaşyr geçelgelerini ösdürmekde alyp barýan daşary syýasaty dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna eýe bolýar. 

Ýurdumyzda ähli ulgamlarda düýpli we beýik özgertmeler amala aşyrylyp, Türkmenistan Ýer ýüzüniň ýokary depginde ösýän döwletleriniň hataryna goşuldy. Geosyýasy taýdan örän amatly, Ýewropa bilen Aziýanyň arasynda ýerleşen Türkmenistan döwletimizde bäsdeşlige ukyply ulag ulgamyny ösdürmek ileri tutulýan wezipeleriň birine öwrüldi. 

Dünýäniň ulag giňişligine goşulyşmak, ýurdumyzyň üstaşyr mümkinçiliklerini artdyrmak, iri logistik merkezini döretmek ulag ulgamyny ösdürmegiň möhüm ugry bolup durýar. Durnukly ösüşi üpjün etmekde, döwletleriň arasyndaky söwda-ykdysady hyzmatdaşlyklary, dost-doganlyk gatnaşyklary has-da ösdürmekde ulag-üstaşyr geçelgeleri möhüm orny eýeleýär. Ýewraziýanyň giňişliklerini gurşap alýan Günorta we Günorta — Gündogar Aziýa, Ýakyn Gündogar we Aziýa, Ýuwaş umman sebitlerine çykýan ulag ýollaryny Hazar deňziniň, Gara deňziniň we Baltika deňziniň terminallaryny ulag-logistika hyzmatlary babatda utgaşdyrmakda döwletimiziň giň mümkinçilikleri bardyr. Şol mümkinçilikleri umumadamzat bähbitlerine gönükdirmek bilen, halkara ähmiýetli başlangyçlar öňe sürülýär. Ýurdumyzda «Türkmenistanyň ulag syýasatynyň esaslary hakynda», «Demir ýol ulagy hakynda», «Awtomobil ýollary we ýol işi hakynda», «Awtomobil ulagy hakynda», «Ulag howpsuzlygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary hereket edýär. Olar özara söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy kanunçylyk esasda giňeltmäge, durnukly ösüşi we parahatçylygy üpjün etmäge gönükdirilendir. 

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň gözel paýtagtynda 2016-njy ýylyň 26-njy noýabrynda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň geçirilen senesini Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýip yglan etmegi, Türkmenistan Watanymyzyň öňe sürýän dünýä ähmiýetli başlangyçlarynyň Milletler Bileleşigi tarapyndan ykrar edilýändiginiň nobatdaky beýany boldy. 

Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň mejlisiniň çäklerinde Bütindünýä durnukly ulag güni mynasybetli ýokary derejeli maslahaty geçirdi. Şeýle-de hormatly Prezidentimiziň Türkiýe Respublikasyna amala aşyran saparynyň çäklerinde, iki ýurduň ulag edaralarynyň, assosiasiýalarynyň, kompaniýalarynyň arasynda yzygiderli esasda iş duşuşyklaryny geçirmek barada teklibi öňe sürmegi hem-de Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň geňeşiniň mejlisinde bu ugurda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda hem-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň 16-njy sammitinde hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň eden çykyşynda halkara giňişlikde maksada okgunly we ylalaşykly ulag diplomatiýasyny alyp barmagyň möhümdigi barada aýdanlary, şeýle-de bilelikdäki ulag-logistika merkezlerini döretmek baradaky öňe süren başlangyçlary ýurdumyzyň ulag diplomatiýasyny täze derejelere çykarmaga ýardam edýär. 2024-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatynyň ýurdumyzda geçirilmegi baradaky teklibiň biragyzdan goldanylmagy hem döwletimiziň ulag ulgamyndaky nobatdaky üstünligidir. 

Türkmenistanyň Ýewropa - Kawkaz — Aziýa ulag geçelgesi (TRASEKA) Ylalaşygyna goşulmagy Ýewropa, Kawkaz, Gara deňiz we Hazar deňzi sebitlerinde, Aziýa yklymynda ykdysady hyzmatdaşlygy, söwda, ulag ugurly gatnaşyklary ösdürmekde, harytlaryň halkara gatnawyny işjeňleşdirmekde hem-de ýeňilleşdirmekde, hereketleriň howpsuzlygyny üpjün etmekde, ulag syýasatyny sazlaşdyrmakda, ulagyň dürli görnüşleriniň arasynda bäsdeşlik üçin deň şertleri döretmekde möhüm orny eýelär. Munuň şeýledigine Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny», «Durnukly multimodal üstaşyr geçelgelerini döretmäge ýardam bermek maksady bilen, ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasynda hemmetaraplaýyn gatnaşyklary üpjün etmegiň ýolunda», «Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmak» atly Kararnamalar hem şaýatlyk edýär. 

Çäginden Beýik Ýüpek ýolunyň möhüm ugurlary geçen, geografik taýdan amatly ýerde ýerleşýändigini nazara alanyňda, Türkmenistan dünýäniň aragatnaşyk giňişliginiň altyn halkasydyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabynda nygtaýşy ýaly: «Türkmenistan, belli bolşy ýaly, aragatnaşygyň halkara ýollarynyň çatrygynda ýerleşýändigi üçin, geografik taýdan örän amatly ýagdaýa eýedir. Ulag-aragatnaşyk ulgamynda bar bolan giň mümkinçilikleri durmuşa ornaşdyrmak we olary täze ykdysady derejä ýetirmek arkaly, iňňän ýokary netijeleri gazanyp, bu ugurda işjeň hereket edýändigimiz hem bellenilmeli ýagdaýdyr». 

Hut şu maksat bilen hem Türkmenistanda köpugurly ulag-aragatnaşyk infrastrukturasy döredildi. Munuň özi, ilkinji nobatda, ýurdumyzda milli ykdysadyýeti maksadalaýyk ösdürmäge hem-de ahyrky netijede türkmen halkynyň eşretli ýaşaýşyny ýokarlandyrýan durmuş häsiýetli maksatnamalary amala aşyrmaga mümkinçilik berýär. Beýleki bir tarapdan bolsa, ählumumy parahatçylygyň, durnuklylygyň hem-de mäkäm ösüşiň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmakda, giňden pugtalandyrmakda ygtybarlylygy emele getirýär. 

Görşümiz ýaly, ösüşler hyzmatdaşlyk ýollary arkaly gazanylýar. Asyrlary nazarlaýan ýollar, goý, geljekde-de parahatçylyga, dost-doganlyga hyzmat etsin! Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň beýik işleri hemişe rowaç bolsun! 

Maksatberdi GURBANOW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Ýerli wekilçilikli 

häkimiýet we öz-özüňi dolandyryş edaralary 

bilen işlemek baradaky komitetiniň başlygy.