Hormatly Prezidentimiz Samarkant halkara klimat forumyna gatnaşdy
Президент Туркменистана принял участие в Самаркандском международном климатическом форуме
The President of Turkmenistan took part in the Samarkand International Climate Forum
“Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi” görnüşindäki birinji sammite gatnaşmak üçin Samarkantda bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu gün bu ýerde geçirilýän “Merkezi Aziýa ählumumy howa meseleleriniň öňünde: bilelikdäki abadançylyk üçin jebislik” atly halkara foruma gatnaşdy. “Silk Road Samarkand” toplumynyň Kongres merkezinde guralýan iki günlük forum ekologiýa we howanyň üýtgemegi meseleleri babatda dünýä ähmiýetli wakalaryň birine öwrüldi.
Foruma Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlary, Ýewropa Bileleşiginiň ýolbaşçylary, dünýäniň öňdebaryjy bilermenleri, daşary ýurtlaryň birnäçesiniň döwlet işgärleri we Hökümet agzalary, halkara guramalaryň, iri maliýe düzümleriniň wekilleri gatnaşdylar. Belent mertebeli myhmanlaryň hatarynda Ýewropa Komissiýasynyň Başlygy hanym Ursula fon der Lýaýen, Ýewropa Geňeşiniň Başlygy Antonio Koşta, BMG-niň Baş sekretarynyň orunbasarlary — BMG-niň Ilatly nokatlar boýunça maksatnamasynyň Ýerine ýetiriji direktory hanym Anaklaudiýa Rosbah we BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň Ýerine ýetiriji sekretary hanym Tatýana Molçan, BMG-niň Çölleşmä garşy göreşmek boýunça Konwensiýasynyň Ýerine ýetiriji sekretary Ibragim Tiau, şeýle hem BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň Ýewropa we GDA ýurtlary boýunça sebitleýin býurosynyň direktory hanym Iwana Žiwkowiç, Ýewropanyň täzeleniş we ösüş bankynyň ýolbaşçysy hanym Odil Reno-Basso, Ýewropanyň maýa goýum bankynyň wise-prezidenti Kiriakos Kakuris we beýlekiler bar.
Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew ählumumy derejede howanyň üýtgemegi bilen bagly meselelere bagyşlanan halkara klimat forumyna gatnaşyjylary mähirli mübärekläp, ekologik abadançylygy üpjün etmegiň wajypdygyny nygtady we ählumumy durnukly ösüşiň möhüm şerti hökmünde tutuş adamzat üçin derwaýys bolan klimat meselelerini çözmek boýunça dialogy pugtalandyrmagyň, munuň üçin bilelikdäki hereketleri işläp taýýarlamagyň zerurdygyny belledi.
Soňra BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň sanly ulgam arkaly ýüzlenmesi görkezildi. Onda abraýly halkara guramanyň ýolbaşçysy seredilýän meseläniň hem-de Merkezi Aziýa sebitiniň döwletleriniň öňe sürýän başlangyçlarynyň möhümdigini aýratyn nygtap, häzirki zaman dünýäsiniň umumy ekologik meselelerini çözmek boýunça tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen klimat forumynyň işine üstünlikleri arzuw etdi. Soňra forumyň belent mertebeli myhmanlaryna söz berildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow forumda çykyş edip, howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleleriň «Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi» formatynyň çäginde hemişe aýratyn orny eýeleýändigini belledi. Häzirki wagtda biziň esasy wezipämiz hyzmatdaşlygyň esasy we ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemekden hem-de olary durmuşa geçirmek üçin üýtgewsiz şertleri döretmekden ybaratdyr. Umuman, biz howa gün tertibiniň meseleleri babatda Ýewropa Bileleşigini geljegi uly hyzmatdaş hasaplaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Esasy halkara konwensiýalara, şertnamalara we ylalaşyklara, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna hem-de Pariž ylalaşygyna bilelikde ygrarlylyk şeýle hyzmatdaşlyga esas bolup durýar.
Hormatly Prezidentimiz şunda iň möhüm meseläniň kömürturşy gazyny we metan zyňyndylaryny azaltmakdan ybaratdygyna ünsi çekdi. Mälim bolşy ýaly, soňky döwürde Türkmenistan bu ugurda köp işleri amala aşyrdy. 2023-nji ýylda metan zyňyndylaryny azaltmak boýunça topar döredildi. Şol ýylyň dekabrynda Türkmenistanyň Ählumumy metan borçnamasyna goşulandygy resmi taýdan yglan edildi. Hökümet howada metan zyňyndylaryny azaltmak boýunça Türkmenistanyň daşary ýurt döwletleri we halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk etmeginiň “Ýol kartasyny” kabul etdi. Netijede, diňe 2024-nji ýylyň ahyryna çenli Türkmenistanda metan zyňyndylary 11 göterim azaldy. Bu bolsa meýilnamada bellenen derejeden ýokarydyr.
Türkmenistanyň ekologiýa başlangyçlaryny durmuşa geçirmek hem hyzmatdaşlygyň möhüm ugrudyr. Bu başlangyçlar hemmelere mälim bolup, sebit we ählumumy häsiýete eýedir. Şolaryň hatarynda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek we ýapyk aýlanyşykly ykdysadyýete geçmek maksatnamasyny taýýarlamagy görkezmek bolar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we Türkmenistanyň olary durmuşa ornaşdyrmakda Ýewropa Bileleşiginiň goldawyna bil baglaýandygyny aýtdy.
ÝB bilen hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary energetika, senagat, ulag, ykdysadyýetiň önümçilik we durmuş üpjünçiligi bilen bagly beýleki wajyp ugurlarynda «ýaşyl» geçişi öz içine alýar. Ýewropa Bileleşigini bu babatda bilelikde düýpli we uzak möhletleýin işlemäge çagyrýarys. «Ýaşyl» geçiş boýunça gepleşikleri işjeňleşdirmegi teklip edip, ony sammitimiziň aýratyn iş ugry hökmünde görkezmegi hem-de ýakyn geljek üçin özara gatnaşyklaryň anyk meýilnamalaryny taýýarlamagy maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, Arkadagly Gahryman Serdarymyz sözüni dowam etdi.
Möhüm meseleler barada aýdanymyzda, suw meselesini aýratyn belläp geçmek isleýärin. Bu mesele biziň sebitimiz üçin derwaýys ähmiýete eýedir hem-de bu ugurda Ýewropa Bileleşiginiň tehnologik we usulyýet taýdan ýardam bermegi bar bolan kynçylyklary çözmekde oňyn täsir edip bilerdi. Suw syýasaty meselesinde Türkmenistanyň garaýşy mälimdir. Bu meseleleri çözmekde üç esasy ýörelgeden ugur almaly: olar halkara hukugy berjaý etmek; özara bähbitleri hasaba almak; bu işe halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, BMG-niň gatnaşmagydyr. Merkezi Aziýada hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny, ösüşi we hyzmatdaşlygy berkitmek, sebitiň serhetüsti derýalarynyň suwundan peýdalanmagyň usullaryny ýola goýmak maksady bilen, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasyna Merkezi Aziýa ýurtlarynda suwdan peýdalanmak meseleleri boýunça BMG-niň Sebit geňeşini döretmek baradaky başlangyja seretmegi teklip etdi diýip, hormatly Prezidentimiz çykyşynda nygtady.
Sebitde ekologik, durmuş-ykdysady we ynsanperwer abadançylygyň esasy meseleleriniň biri-de Araly halas etmekdir. Türkmenistan bu meseläniň halkara derejede has anyk we maksada gönükdirilip ara alnyp maslahatlaşylmagyna garaşýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalary esasynda Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň işine ýardam bermek boýunça çäreleriň işlenip taýýarlanylmagyna bil baglaýar. Bu resminamalaryň doly durmuşa geçirilmegi üçin bilelikde tutanýerli işlemegi teklip edýäris diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.
Sözüniň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sammitiň ýokary derejede guralandygy üçin Özbegistanyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewe, myhmansöýerligi hem-de mähirli garşy alandyklary üçin doganlyk Özbegistanyň halkyna ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi.
Ertir forum öz işini “Ýaşyl” ykdysadyýet durnukly ösüşe barýan ýoldur”; “Merkezi Aziýanyň biologik köpdürlüligini we tebigy ekoulgamlaryny aýawly saklap galmak klimat wehimlerine jogapdyr”; “Arassa energetika — durnukly we ekologik ösüşiň esasy”; “Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi şertlerinde suw serişdelerini utgaşykly dolandyrmak”; “Ýaşlar geljege ynamly garaýar”; “Durnukly şäherler we howa meseleleri: toplumlaýyn meýilleşdiriş we dolandyryş”; “Ylmy çemeleşmeler we howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleleriň innowasion çözgütleri: ählumumy wehimler we ýerli strategiýalar” atly bölümçelerde dowam eder.
Iki günlük iş saparynyň maksatnamasy tamamlanandan soňra, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Samarkant şäheriniň Halkara howa menziline bardy we ol ýerden Watanymyza ugrady. Biraz wagtdan soňra, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň uçary Aşgabadyň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar garşyladylar.
Сегодня Президент Сердар Бердымухамедов, прибывший в Самарканд на первый Саммит «Центральная Азия–Европейский Союз», также принял участие в церемонии открытия проходящего здесь международного форума «Центральная Азия перед лицом глобальных климатических проблем: консолидация во имя общего процветания».
Двухдневный форум, организованный в Конгресс-центре комплекса «Silk Road Samarkand», стал одним из важнейших мировых событий в области экологии и изменения климата.
Среди его участников – главы государств Центральной Азии, руководители Европейского Союза, ведущие мировые эксперты, государственные деятели и члены правительств ряда зарубежных стран, представители международных организаций и крупных финансовых структур.
В числе высоких гостей – Председатель Европейской комиссии Урсула фон дер Ляйен, Председатель Европейского совета Антониу Кошта, заместители Генерального секретаря ООН – исполнительный директор Программы ООН по населённым пунктам (UN-Habitat) Анаклаудия Россбах и исполнительный секретарь Европейской экономической комиссии ООН (ЕЭК ООН) Татьяна Молчан, Исполнительный секретарь Конвенции ООН по борьбе с опустыниванием Ибрагим Тиау, а также директор Регионального бюро по странам Европы и СНГ Программы развития ООН (ПРООН) Ивана Живкович, президент Европейского банка реконструкции и развития Одиль Рено-Бассо, вице-президент Европейского инвестиционного банка Кириакос Какурис и другие.
Тепло поприветствовав многочисленных участников международного климатического форума, посвящённого главному вызову современности – глобальным изменениям климата, Президент Республики Узбекистан Шавкат Мирзиёев подчеркнул важность обеспечения экологического благополучия и в связи с этим отметил необходимость укрепления диалога и выработки совместных действий по решению актуальных для всего человечества климатических проблем как ключевого фактора всеобщего устойчивого развития.
Затем было продемонстрировано видеообращение Генерального секретаря ООН Антониу Гутерриша, в котором руководитель авторитетной международной организации особо подчеркнул актуальность поднятой темы и выдвигаемых государствами Центральноазиатского региона инициатив, пожелав успехов в работе климатического форума, нацеленного на консолидацию усилий по решению общих экологических вопросов современного мира.
Затем слово было предоставлено высоким гостям форума.
Выступая перед собравшимися, Президент Сердар Бердымухамедов отметил, что проблемы, связанные с изменением климата, традиционно занимают особое место в рамках формата «Центральная Азия–Европейский Союз».
– Считаю, что наша задача сегодня – дать главные, приоритетные ориентиры сотрудничества и создать твёрдые предпосылки для их реализации, – сказал Президент Туркменистана, подчеркнув, что Евросоюз рассматривается как перспективный партнёр по принципиальным вопросам климатической повестки.
Основой для такого взаимодействия является совместная приверженность опорным международным конвенциям, договорам и соглашениям, прежде всего Рамочной конвенции ООН по изменению климата и Парижскому соглашению.
В числе стоящих важнейших вопросов глава Туркменистана в первую очередь обозначил декарбонизацию и сокращение метановых выбросов.
Как известно, за последнее время на этом пути Туркменистаном сделано немало крупных практических шагов.
Так, в 2023 году создана Комиссия по сокращению выбросов метана. В декабре того же года было официально объявлено о присоединении Туркменистана к Глобальному метановому обязательству. Наряду с этим Правительство приняло Дорожную карту международного сотрудничества Туркменистана с зарубежными странами и международными организациями по сокращению выбросов метана в атмосферу.
В результате, к концу 2024 года выбросы метана в нашей стране сокращены на 11 процентов, что выше запланированного уровня.
– Важным аспектом партнёрства является реализация экологических инициатив Туркменистана, которые общеизвестны и носят как региональный, так и глобальный характер. В их числе – создание Регионального центра по технологиям, связанным с изменением климата в Центральной Азии и подготовка Программы перехода к циркулярной экономике, – продолжил глава государства, отметив, что Туркменистан рассчитывает на поддержку Евросоюза в процессе их имплементации.
Как подчёркивалось, приоритеты партнёрства с ЕС включают также «зелёный переход» в энергетике, промышленности, транспорте и других важных областях экономики, связанных с производством и жизнеобеспечением.
– Приглашаем Европейский Союз к предметной и долгосрочной совместной работе. Предлагая активизировать диалог по «зелёной» тематике, считаем целесообразным выделить его в отдельное направление деятельности нашего формата и приступить к выработке конкретных планов взаимодействия уже на ближайшее будущее, – сказал Президент Сердар Бердымухамедов.
Особый акцент также был сделан на водной проблематике, которая имеет принципиальное значение для региона. И здесь, по мнению главы государства, технологическое и методическое содействие Евросоюза может оказать позитивное влияние на решение существующих сложностей.
– Позиция Туркменистана в вопросах водной политики в регионе известна. Они должны решаться на основе трёх ключевых принципов: соблюдение международного права; взаимный учёт интересов; привлечение международных организаций, и в первую очередь ООН, – заявил Президент страны.
Как отмечалось, в целях сохранения и укрепления добрососедства, развития и сотрудничества в Центральной Азии, налаживания механизма водопользования из трансграничных рек региона, Туркменистан предложил Генассамблее ООН рассмотреть инициативу о создании Регионального совета ООН по вопросам водопользования в странах Центральной Азии.
В числе ключевых вопросов экологического, социально-экономического и гуманитарного благополучия в регионе было выделено и спасение Арала. Подчёркивалось, что Туркменистан рассчитывает на более конкретное и целенаправленное международное обсуждение этой проблемы, в том числе выработку мер поддержки деятельности Международного фонда спасения Арала на основании соответствующих резолюций Генеральной Ассамблеи ООН. В данной связи было предложено совместно настойчиво добиваться полной имплементации этих документов.
В заключение своего выступления Президент Сердар Бердымухамедов ещё раз поблагодарил Президента Узбекистана Шавката Мирзиёева за прекрасную организацию Саммита, а весь народ братского Узбекистана – за гостеприимство и тёплый приём.
Завтра форум продолжит работу в рамках специализированных сессий: «Зелёная экономика как путь к устойчивому развитию»; «Сохранение биологического разнообразия и природных экосистем Центральной Азии в ответ на климатические вызовы»; «Чистая энергетика: основа устойчивого и экологичного развития»; «Интегрированное управление водными ресурсами в условиях изменения климата в Центральной Азии»; «Молодёжь: смотрим в будущее с оптимизмом»; «Устойчивые города и климатические проблемы: комплексное планирование и управление»; «Научные подходы и инновационные решения проблемы изменения климата: глобальные вызовы и местные стратегии».
По завершении программы двухдневного рабочего визита Президент Сердар Бердымухамедов направился в Международный аэропорт города Самарканд, откуда отбыл на Родину.
Совершив перелёт, авиалайнер приземлился в Международном аэропорту Ашхабада, где главу Туркменского государства встретили официальные лица.
Today, President Serdar Berdimuhamedov, who arrived in Samarkand for the first Central Asia-European Union Summit, also took part in the opening ceremony of the first international forum «Central Asia Facing Global Climate Challenges: Consolidation for Common Prosperity» held here.
The two-day forum, organised at the Congress Centre of the «Silk Road Samarkand» complex, has become one of the most important world events in the field of ecology and climate change.
Among its participants are the heads of state of Central Asia, the leaders of the European Union, leading world experts, government officials and members of governments of a number of foreign countries, representatives of international organisations and major financial institutions.