The Mejlis (Parliament) of Turkmenistan is a legislature representative body

MEJLIS OF TURKMENISTAN


MEJLIS OF TURKMENISTAN

Speeches and Articles

Dünýä nusgalyk taglymat

 

      Bitarap Türkmenistan parahatçylyk söýüjilikli ýörelgeleri dünýä ýaýmak, halkara giňişlikde umumadamzat bähbitli başlangyçlary we teklipleri öňe sürmek ugrunda uly tagallalary edýär. Ýurdumyz parahatçylygy, dialog medeniýetini, hoşniýetli goňşuçylygy, birek-birege hormat goýmagy ilerledip, parahatçylyk döredijilikli syýasaty amala aşyrýar.

 

     Döwletimiziň gülläp ösýän zamanasynda türkmen Bitaraplygynyň gerimi barha giňeýär. Ýurdumyzyň umumadamzat ähmiýetli halkara başlangyçlary belent ykrara eýe bolýar. 1995­nji ýylyň 12­nji dekabrynda BMG­niň Baş Assambleýasy tarapyndan Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy hakyndaky ilkinji Kararnamanyň kabul edilen döwründen bäri ýurdumyz sebit we ählumumy derejede öňüni alyş diplomatiýasyny durmuşa geçirmekde Bitaraplygyň ähmiýetini görkezip gelýär. 2015­nji ýylyň 3­nji iýunynda BMG­niň Baş Assambleýasynyň 69­njy mejlisinde «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň 193 döwletiň goldamagynda ikinji gezek kabul edilmegi buýsançly waka öwrüldi. 2017­nji ýylda bolsa Türkmenistanyň başlangyjy esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy 12­nji dekabry Halkara Bitaraplyk güni hökmünde yglan etdi. Bütin dünýäde «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen 2025­nji ýylyň 21­nji martynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79­njy sessiýasynyň 61­nji plenar mejlisinde ýurdumyzyň başlangyjy bilen «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnama biragyzdan kabul edildi. Toý­baýramlara beslenýän buýsançly günlerde Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda hemişelik Bitaraplygymyzyň üçünji gezek degişli Kararnama bilen ykrar edilmegi eziz Watanymyzyň halkara abraýyny ýene bir mertebe beýgeltdi. Gahryman Arkadagymyz: «Dünýäde parahatçylyk söýüjilikli meýilleri aýan etmek biziň döwlet syýasatymyzda jemlenendir» diýip belleýär. Şu jähetden, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy dünýä ýurtlarynyň we halklarynyň parahatçylykda, agzybirlikde ýaşamaga bolan islegini durmuşa geçirmek üçin tagallalary birleşdirmäge, jedelleri we düşünişmezlikleri parahatçylykly ýollar arkaly bilelikde çözmäge, geljek nesiller üçin has röwşen geljegi gurmaga gönükdirilendir.

 

Perman SAPAROW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky

Komitetiniň baş hünärmeni.

29.03.2025 Details

DÖREDIJILIKLI ÖSÜŞIŇ BÄHBIDINE

 

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Türkmenistan saýlap alan oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we netijeli halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasat strategiýasyna yzygiderli eýerýär. Ýurdumyz döwrüň möhüm meseleleriniň çözgüdini işläp taýýarlamak boýunça tagallalary birleşdirmekde işjeň hem-de oňyn başlangyçlar bilen çykyş edip, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge anyk goşandyny goşýar. Bu ugurda Türkmenistan oýlanyşykly we anyk kesgitlenen teklipleri yzygiderli öňe sürýär, şol teklipler bolsa dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan goldanylýar. Bitarap Watanymyzyň daşary syýasat ýörelgesiniň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Konsepsiýasy sebit hem-de dünýä derejesinde parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek, ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny iş ýüzünde mundan beýläk-de peýdalanmak, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, energetika we ulag-aragatnaşyk toplumlarynda, ekologiýa ulgamynda netijeli ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek ýaly möhüm wezipeleri çözmäge gönükdirilendir.

 

     Türkmenistan — demokratik, hukuk, dünýewi we hemişelik Bitarap döwlet. Biziň ýurdumyz dünýäde öz Esasy Kanunyna Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Rezolýusiýasyny kanuny esasda girizen ýeke-täk döwletdir. Munuň taryhy ähmiýetli wakadygy şübhesizdir. 

     30 ýyldan gowrak wagt bäri Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň doly hukukly we işjeň agzasy hökmünde onuň Tertipnamasynyň ýörelgeleriniň durmuşa geçirilmegine möhüm goşant goşmagyny dowam etdirip gelýär. Parahatçylykly ýaşamagyň, öňüni alyş diplomatiýasynyň, deňhukukly dialogyň ähmiýetini öňe sürýän Türkmenistan halkara giňişlikde hemişe netijeli hyzmatdaşlygyň tarapdary bolup çykyş edýär. Şu ýylda ýurdumyzda Bitaraplygyň 30 ýyllygyny dabaraly bellemäge, şeýle hem BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2025-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakynda Kararnamasyny durmuşa geçirmek ugrunda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Döwletimiziň anyk ädimleri hakynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynda Türkmenistanyň ileri tutan garaýyşlary beýan edildi. Şunda esasy ugurlardan 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Durnukly ösüş ulgamynda Gün tertibiniň üstünde işlemegi dowam etdirýän Türkmenistan garyplygy ýok etmäge, ösüp barýan ýurtlary goldamak üçin halkara maliýe arhitekturasyny kämilleşdirmäge, ählumumy energiýa, ulag baglanyşygyny berkitmäge, bütindünýä aragatnaşyk-tehniki serişdeleriniň, emeli aň ulgamlarynyň deňagramly ösüşine gönükdirilen anyk ädimleri amal etmegi maksat edinýär. 

     Döwletimiziň Bitaraplyk hukuk ýagdaýyndan gelip çykýan esasy ýörelgeler, ýagny ählumumy parahatçylygyň we howpsuzlygyň pugtalandyrylmagy, hoşmeýilli erk-islege esaslanýan dost-doganlyk gatnaşyklarynyň giňeldilmegi, dünýäde durnukly ösüşiň üpjün edilmegi Garaşsyz türkmen döwletiniň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda eden çykyşynda bu ýörelgeler öz beýanyny tapdy. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz şol sessiýada eden çykyşynda: «Hakyky ykbal kesgitleýji maksatlara ýetmek üçin wagtlaýyn bähbitlerden we artykmaçlyklardan el çekmeli diýip hasap edýärin. Şol maksatlar pugta parahatçylygy we howpsuzlygy, uzak döwür üçin ösüşi üpjün edip biler. Muny bolsa diňe bilelikde we Birleşen Milletler Guramasynyň aýgytly orny bolanda gazanyp bolar. Häzirki zaman dünýäsinde BMG-niň orny baradaky çekişmeler, ony özgertmek boýunça teklipler netijesinde, bu guramanyň ýerini tutjak edaranyň ýokdugy üýtgewsiz we äşgär bolup galýar. Esaslandyrylan gününden bäri geçen on ýyllyklaryň dowamynda bolşy ýaly, Birleşen Milletler Guramasy häzirki döwürde hem parahatçylygy saklamak, ählumumy, hemmetaraplaýyn howpsuzlygy, halkara gatnaşyklaryň häzirki gurluşynyň durnuklylygyny üpjün etmek üçin jogapkär bolan ýeke-täk köptaraply we kanuny gurama bolup çykyş edýär» diýmek bilen, munuň Türkmenistanyň düýpli garaýşydygyny aýratyn nygtady.

     Netijeli hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginde ýokary derejedäki saparlara hem-de duşuşyklara aýratyn ähmiýet berilýär. Hormatly Prezidentimiziň, Gahryman Arkadagymyzyň ýokary derejeli maslahatlara gatnaşyp, öňe sürýän teklipleri syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykarmaga ýurdumyzyň taýýardygyny görkezýär. Bu bolsa umumy abadançylygyň bähbitlerine kybap gelýär. 

     Biziň ýaşaýan döwrümiz iki müňýyllygyň kesişýän eýýamy, adamzadyň öz taryhynda geljege gönükdirilen aýgytlaýjy pursady başdan geçirýän döwürleriniň biridir. Syýasatda güýje daýanmak usuly hernäçe gadymy bolsa-da, onuň öňüni almaga gönükdirilen gurallar, serişdeler hem öz köklerini has gadymyýetden alyp gaýdýar. Bitaraplyk bolsa urşuň öňüni almaga gönükdirilen şeýle serişdeleriň iň möhümidir. Gahryman Arkadagymyz ýakynda ýurdumyzda saparda bolan «Euronews» teleýaýlymynyň döredijilik toparynyň habarçysyna beren interwýusynda hemişelik Bitaraplygyň örän anyk wezipeleri barada belläp geçdi. Berilýän nusgawy kesgitlemä laýyklykda, «Bitaraplyk» diýmek uruşda, dawa-jenjellerde iki tarapyň ne biriniň, ne-de beýlekisiniň tarapyny tutmazlygy aňladýan bolsa-da, onuň düýp tebigaty hiç hili hereketsizlikden, gol gowşuryp oturmakdan ybarat däldir. Aslynda, Bitaraplygyň urşa, dawa-jenjele ýigrençden, oňa bolan nägilelikden dörändigini ýatlasak, onuň düýp mazmunynda agzalan nogsanlyklary köki-damary bilen ýok etmegi niýet edinýän ynsanperwer pelsepe dur. Başgaça aýdanymyzda, Bitaraplyk — bu biperwaýlyk ýa-da özüňi üzňe tutmak däldir. Ol güýjüňe baýrynmak hem däldir. Bitaraplyk — bu gara güýji gowşatmak, başaryp bolsa, ony agyzdyryklamakdyr, mätäje hemaýat etmekdir, akyldar Magtymgulynyň sözleri bilen aýtsak, «Entäni goldara hemaýat ýagşy» diýen ýörelgä eýermekdir, «Çar tarapa il bolmaga» çagyryşdyr. Mollanepesiň aýdyşy ýaly, «Iki adam uruşsa, öter ýaly ýol bermezlik, birine gep berip, beýlekisine al bermezlikdir», ýagny taraplary dawa-jenjele küşgürmezlikdir. Bitaraplyk söweşmän ýeňmek sungatydyr. Bitaraplyk söweşiň öňüni alyp, asudalygy gazanmak sungatydyr. Türkmenistan Garaşsyzlygyny gazanan ilkinji günlerinden şeýle ynsanperwer tebigata eýerýän bitaraplyk ýörelgesini öz daşary syýasatynyň binýadynda goýdy. Halkymyzyň bu ýoluny dünýä jemgyýetçiligi oňlady. Şunlukda, Bitaraplyk Gahryman Arkadagymyz tarapyndan halkara gatnaşyklaryň täze filosofiýasy hökmünde öňe sürlen «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly başlangyjyň düýp özeninde duran ýörelgedir. 2020-nji ýylyň sentýabrynda Milletler Bileleşiginiň meýdançasynda Parahatçylygyň, howpsuzlygyň we ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparynyň döredilip, oňa goşulýan döwletleriň sanynyň ýylsaýyn artmagy ýurdumyzyň halkara başlangyçlaryny tutuş dünýä jemgyýetçiliginiň giňden goldaýandygynyň nyşanydyr.

     Şeýle-de Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň toýly günlerindäki halkara ähmiýetli taryhy waka — 2025-nji ýylyň 21-nji martynda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Nýu-Ýork şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş  Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 61-nji plenar mejlisinde ýurdumyzyň başlangyjy bilen «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilmegi hemmeleriň buýsançly başyny göge ýetirdi. Özüniň ägirt uly tejribesi, ählumumy ösüşiň gidişini seljermäge we netije çykarmaga bolan ukyby, iň esasysy bolsa, öz halkynyň bagtyýarlygyny üpjün etmäge bolan çäksiz yhlasy bilen türkmen taryhynyň altyn sahypalarynda ýitmejek yz goýýan  Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň saýasynda türkmeniň gadymy mukaddes topragynda gülläp ösüşleriň üstünlikli dowam etjekdigine biziň ynamymyz mizemezdir. 

     Parahatçylygy ündeýän, milletleri ynanyşmaga çagyrýan, dialogy dünýä ýaýýan hormatly Prezidentimiziň, Gahryman Arkadagymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, belent başlary aman, il-ýurt bähbitli ähli tutumly işleri elmydama rowaç bolsun!

 

Maksatberdi GURBANOW

Türkmenistanyň Mejlisiniň Ýerli wekilçilikli häkimiýet we öz-özüňi dolandyryş edaralary bilen işlemek baradaky komitetiniň başlygy.

28.03.2025 Details

MÖHÜM MESELÄ BAGYŞLANAN MASLAHAT

 

     Ýurdumyzyň ynsanperwer syýasatyny dünýä ýaýmak, döwletimiziň halkara abraýyny artdyrmak ugrunda uly işler durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, 17-nji martda Türkmenistanyň Mejlisinde «Ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmekde zenanlaryň orny» atly maslahat geçirildi. 

     Maslahatyň dowamynda ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilen hemişelik Bitaraplygyndan ugur alyp, dünýä döwletleri, abraýly halkara guramalary bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek, parahatçylygy we ynanyşmagy berkitmek babatda döwletimiziň öňe sürýän halkara başlangyçlarynyň, bu ugurda kabul edilen Kararnamalaryň ähmiýeti nygtaldy. 

     Çykyş edenler Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde döwletimizde köptaraplaýyn düzümleriň çäklerinde eneligi we çagalygy goldamak maksady bilen döredilýän mümkinçilikler, döwletimiziň alyp barýan ynsanperwer syýasaty, bu babatda BMG-niň düzüm birlikleri bolan ÝUNESKO, ÝUNISEF we beýleki guramalar bilen durmuşa geçirilýän hyzmatdaşlygyň netijeliligini ýokarlandyrmak barada durup geçdiler. Ynsanperwer meseleleriň çözülmeginde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň alyp barýan nusgalyk işleriniň halkara derejesinde ykrar edilýändigi bellenildi. 

     Maslahatyň dowamynda Türkmenistan BMG-niň Parahatçylygy gurmak boýunça komissiýasynyň, «BMG — Zenanlar» düzüminiň we beýleki halkara, sebit guramalarynyň gatnaşmagynda «Zenanlar, parahatçylyk we howpsuzlyk» atly ählumumy gün tertibini durmuşa geçirmekde zenanlar dialogynyň orny, zenanlaryň kanuny bähbitleriniň we hukuklarynyň goralmagy, Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň kadalaryndan ugur alnyp kabul edilen «Aýallaryň we erkekleriň deň hukuklarynyň we deň mümkinçilikleriniň üpjün edilmeginiň döwlet kepillikleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny we «Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli meýilnamasy» boýunça durmuşa geçirilýän işleriň ähmiýetini bellediler.

 

Enejan ATAÝEWA,

Türkmenistanyň Mejlisiniň daşary işler we protokol bölümi.

28.03.2025 Details

DÜNÝÄ NUSGALYK MENZILLER

 

     2025-nji ýylyň 21-nji martynda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Nýu-Ýork şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 61-nji plenar mejlisinde ýurdumyzyň başlangyjy bilen «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilendigi baradaky habary tutus halkymyz bolup uly buýsanç, galkynan ruhubelentlik bilen kabul etdik. Bu habar kalbymyzda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan ýurdumyza bolan beýik watansöýüjilik, il-ýurda ygrarlylyk duýgularymyzy, ata­Watanymyzy halkara derejesinde şeýle abraý-mertebeli belentliklere göterýän hormatly Prezidentimize, Gahryman Arkadagymyza bolan çuňňur hormat-sarpamyzy arşa göterdi. Göwnümizi ganatlandyran ýakymly duýgular bolsa, asuda, abadan, bedew batly ösüşleri bilen diňe öňe barýan güneşli Diýarymyz, bagtyýar halkymyz, çüwen ykbalymyz barada ýürek sözümizi aýtmaga höweslendirdi. 

     Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan adalatly, demokratik, dünýewi we hukuk döwlet hökmünde, gysga döwrüň dowamynda dünýäde uly abraý-hormata mynasyp boldy. Ýurdumyz öz ýöredýän adalatly, parahatçylyk söýüjilikli, ynsanperwer döwlet syýasatynyň ýörelgelerine daýanyp, ählumumy abadançylygyň, ynanyşmagyň we durnukly ösüşiň maksatlaryna kybap gelýän täze başlangyçlary öňe sürmek babatda barha işjeňleşýär. Şeýlelik­de, Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan sebit hem-de dünýä möçberinde, şol sanda abraýly halkara guramalarynyň çäklerinde ynanyşmak arkaly işeňňir hyzmatdaşlyga ygrarlydygyny doly subut edýär. Munuň özi berkarar döwletimiziň häzirki döwrüň wajyp wezipeleriniň deňeçer çözgüdini işläp taýýarlamakda, tutuş dünýäde parahatçylygyň, howpsuzlygyň we abadançylygyň üpjün edilmeginde, durnukly ösüşiň maksatlaryna ýetilmeginde halkara derejesinde öňdebaryjy döwlet bolup çykyş edýändigini açyp görkezýär. 

     Ýurdumyz tarapyndan amala aşyrylýan umumadamzat bähbitlerini nazarlaýan giň gerimli işler dünýä bileleşiginde gyzgyn goldawa mynasyp bolýar, sebäbi olar adamzadyň öňünde durýan sebitleýin we ählumumy häsiýetli meseleleriň çözgüdi üçin derwaýys bolan goşantlardyr.Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz we Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan yzygiderli durmuşa geçirilýän öňdengörüjilikli strategiýanyň, öňe sürülýän başlangyçlaryň ählumumy ähmiýeti örän uludyr. Garaşsyz Türkmenistan, turuwbaşdan, Birleşen Milletler Guramasynyň asylly maksatlaryny halkara bileleşigi bilen özara gatnaşyklarda türkmen halkynyň garaýyşlaryna doly laýyk gelýän maksatlar hökmünde kabul etdi. Birleşen Milletler Guramasynyň parahatçylyk söýüjilik, deňhukuklylyk, döwletleriň özygtyýarlylygyna, olaryň öz ösüş ýoly baradaky hukugyna sarpa goýmak ýörelgeleri ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasy hökmünde öňe sürüldi. Geçen ýyllar Türkmenistanyň saýlap alan ýolunyň dogrulygyny we esaslydygyny açyp görkezdi. Birleşen Milletler Guramasy bilen işjeň hyzmatdaşlykda Türkmenistan halkara gatnaşyklar ulgamynda öz mynasyp ornuny tapmagy başardy. Dünýä bileleşigi bilen arkalaşykly tagallalary birleşdirmegiň, beýleki ýurtlar bilen sazlaşykly, deňhukukly we sarpaly gatnaşyklary ýola goýmagyň uly tejribesine eýe boldy. Birek-birege ynanyşmak arkaly ýola goýlan hyzmatdaşlygyň Garaşsyz Türkmenistan döwletimiziň iki taraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklaryny baýlaşdyrýandygyny, olary täze mazmun bilen doldurýandygyny hem buýsanç bilen bellemegimiz gerek. Şeýlelik­de, halkara bileleşiginiň doly hukukly agzasy bolan Türkmenistan milli döwletliligiň demokratik we hukuk esaslaryny yzygiderli ösdürýär. Adam we onuň hukuklary hem-de azatlyklary biziň jemgyýetimiziň baş gymmatlygyny emele getirýär we döwlet syýasatymyzyň ileri tutulýan wezipesi bolup durýar.

     Türkmen halkynyň gadymdan gelýän hoşniýetlilik, parahatçylyk söýüjilik, ynsanperwerlik häsiýetleri we däpleri döwletimiziň hemişelik Bitaraplyga esaslanýan daşary syýasatynyň özeni bolup durýar. Türkmenistanyň öňe sürýän parahatçylyk we ynanyşmak ýörelgeleri adamzadyň iň uly gymmatlyklarynyň hatarynda goýulýar. Parahatçylyk dörediji ýurt bolan baky Bitarap Türkmenistan adamzadyň bu naýbaşy gymmatlygynyň mizemez ýollaryny gurup, dünýä halklarynyň arasynda dost-doganlygyň we agzybirligiň ösmegine uly goşant goşýar. Ol dünýä döwletlerini ynanyşmaga, ynsanperwerlige we hyzmatdaşlyga çagyrýar. Türkmenistanyň başlangyjynyň esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2025-nji ýylyň şygaryny «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip resmi taýdan yglan etmegi, hormatly Prezidentimiziň bu abraýly guramanyň degişli Kararnamasyny we Türkmenistanyň Mejlisiniň Kararyny goldap, ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 30­ýyllygynyň halkara derejesinde giňden belleniljek senesi bolan 2025-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmegi muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Şu ýylyň 21-nji martynda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Nýu-Ýork şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 61-nji plenar mejlisinde ýurdumyzyň başlangyjy bilen «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilmegi bolsa, dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan biziň döwletimize bildirilýän ynamyň mizemezdiginiň ýene-de bir anyk subutnamasy boldy. 

     Halkymyzyň hal-ýagdaýyny yzygiderli gowulandyrmak bilen bir hatarda, dünýä we sebit abadançylygyny pugtalandyrmak ugrunda taýsyz tagallalary durmuşa geçirýän Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, belent başlary aman bolsun, alyp barýan beýik işleri elmydama rowaçlyklara beslensin!

 

 

Perman SAPAROW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň 

Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň 

baş hünärmeni.

 

27.03.2025 Details

Bitaraplyk — dünýä dolýan mertebe

 

     Milli bahar baýramynyň toýlanylýan günlerinde ýene bir hoş habar jahan içre ýaýrap, bagtyýar halkymyzy begendirdi. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 61-nji plenar mejlisinde ýurdumyzyň başlangyjy bilen «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň kabul edilmegi bitaraplyk ýörelgelerine eýerýän Türkmenistan döwletimiziň daşary syýasatynyň belent ykrarnamasy boldy. Ata Watanymyz Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan üçünji gezek ykrar edilmegi türkmen döwletiniň, merdana hem agzybir türkmen halkynyň belende galýan abraý-mertebesiniň kepilidir. 

     Kalbymyzyň buýsanjyna öwrülen mukaddes ýurt Garaşsyzlygymyz bilen birlikde baky Bitaraplygymyz merdana hem agzybir halkymyz üçin asylly maksatlaryň myrat tapmagydyr, özygtyýarly döwletimizi täze belentliklere götermekde, il-ulsumyzy ynsanperwer maksatlara ruhlandyrmakda bagta uzaýan ýollarymyza nur çaýýan şamçyragdyr. Eziz Diýarymyzda mukaddes ýurt Garaşsyzlygymyzyň şöhratly ýyllarynyň dowamynda Türkmenistanyň konstitusion gurluşyny döwrebaplaşdyrmak, döwlet we jemgyýetçilik durmuşyny demokratiýalaşdyrmak, ýurdumyzyň döwlet dolandyryş ulgamyny nusgalyk derejede kämilleşdirmek, raýat jemgyýetiniň institutlaryny döretmek we ösdürmek babatynda uly işler durmuşa ornaşdyryldy. Berkarar ýurdumyzda üstünlikli dowam edýän beýik özgertmeleriň her biri, ilkinji nobatda, halkymyzyň bähbitlerine we demokratik ýörelgelere esaslanyp amala aşyrylýar. Mähriban Watanymyzy ösdürmegiň maksatlary we onuň kanuny taraplary Baş Kanunymyzyň esasy ýörelgelerinde öz beýanyny tapýar. Konstitusiýamyzda ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk derejesinden gelip çykýan borçlary we hukuklary pugtalandyryldy. Mukaddes Döwlet baýdagymyzda parahatçylygyň nyşany hökmünde bütindünýä ykrarnamasyna öwrülen zeýtun şahalary öz mynasyp ornuny tapdy. Ata Watanymyzda amala aşyrylýan beýik özgertmeler döwlet bilen halkyň arasyndaky gatnaşyklary has-da pugtalandyrmaga we ösdürmäge gönükdirilen derwaýys başlangyçlaryň hatarynda durýar. Garaşsyz döwletimiziň hemişelik Bitaraplygynyň ähmiýetini dabaralandyrýan ählihalk baýramynyň Birleşen Milletler Guramasynyň çözgüdi esasynda Halkara Bitaraplyk güni hökmünde ykrar edilmegi eziz Diýarymyzda döwletiň we halkyň jebisliginiň, ata Watanymyzda dowamat tapýan agzybirligiň, parahatçylygyň we ynanyşmagyň bütin dünýä nusgalyk hakykatdygynyň hem synmaz güwäsidir. Hemişelik Bitaraplygymyzyň BMG-ä agza döwletler tarapyndan biragyzdan ykrar edilmeginiň giňden toýlanjak 30 ýyllygy bolsa Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň ýatdan çykmajak taryhy wakalarynyň biri bolar. 

     Garaşsyz, baky Bitarap ata Watanymyz Türkmenistanyň halkara abraýyny belende göterip, beýik işleri durmuşa geçirýän Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza çäksiz alkyş aýdýarys.

 

Guwanç Çendirow,

TDP-niň welaýat komitetiniň başlygy, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

27.03.2025 Details

GYMMATY EGSILMEZ HAZYNA

 

     Hormatly Prezidentimiziň geçen “Pähim - paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynyň ahyrynda çapdan çykyp, okyjylaryna gowşan Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylymyza baýramçylyk sowgady bolan “Magtymguly - dünýäniň akyldary» atly täze kitaby okyjylar köpçüliginde uly gyzyklanma döretdi. Bilşimiz ýaly, 2024-nji ýylda nusgawy şahyrymyzyň Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň           300 ýyllygy mynasybetli baýramçylyk dabaralary diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, halkara derejesinde-de giň gerime eýe boldy. 

     Döwlet Baştutanymyz  “Magtymguly - dünýäniň akyldary” atly ajaýyp kitabynda beýik şahyrymyz hakynda söz açyp, dana şahyrymyzyň öwüt-ündewleri bilen özümizi we ýaş nesilleri ýokary ahlaklylykda terbiýeläp bilýändigimizi nygtaýar. Şeýle hem Watanymyzyň ýaşlaryna pederlerimizden miras galan milli gymmatlyklarymyzyň, watançylyk ruhy esasynda terbiýelemekde dana şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň öwüt-ündewlerine eýermelidigimize okyjylaryň ünsüni çekýär. Hakykatdanam, döwlet Baştutanymyzyň kitabynda nygtaýşy ýaly, beýik akyldar şahyrymyzyň şygyrlary Diýarymyzyň her bir raýatynyň Garaşsyz Watanymyza, mähriban halkymyza   çäksiz söýgüsini, hormat-sarpasyny artdyrýar. Şonuň üçinem Magtymguly Pyragynyň edebi mirasyny öwrenmekde, eserleriniň filosofiki many-mazmunyna göz ýetirmek okyjylar, aýratynam, ýaşlar üçin gymmatly gollanma bolup hyzmat edýär. Türkmen halkyna ajaýyp kitaplary peşgeş berýän hormatly Prezidentimiziň galamynyň ýiti, çuňňur pähim-paýhasa ýugrulan, ýaşlara watansöýüjiligi ündeýän şeýle ajaýyp kitaplarynyň höwrüniň köp bolmagyny arzuw edýäris.

 

Çary GURBANMYRADOW.

Mary etrap hassahanasynyň 2-nji 

çagalar bölüminiň müdiri,

 Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

27.03.2025 Details

ПОЛИТИКА НЕЙТРАЛИТЕТА – СТРАТЕГИЯ МИРА И СОГЛАСИЯ

 

     Мировая история создаётся людьми. И людей всегда объединяет желание жить в мире. Стремление к миру – главный посыл всех религиозных и философских учений, общественных наук, культуры и искусства. Сохранение мира рассматривается как условие существования человечества и продолжения жизни на Земле.

 

Данная проблема особенно актуальна в современной глобальной повестке. Как полноправный член мирового сообщества, нейтральный Туркменистан в полной мере осознаёт свою ответственность в содействии международным усилиям по обеспечению глобального мира и формированию прочной основы всеобъемлющего безопасного будущего. Приверженность политике нейтралитета как главному инструменту поддержания мира и безопасности есть руководящий принцип внешнеполитической стратегии нашего государства, и здесь показательны достижения и опыт Туркменистана в её реализации. 

Статус нейтралитета нашего государства был поддержан консенсусом стран-членов Организации Объединённых Наций и закреплён Резолюциями Генеральной Ассамблеи ООН «О постоянном нейтралитете Туркменистана», принятыми 12 декабря 1995 года и 3 июня 2015 года. Символично, что в Международный год мира и доверия Генеральная Ассамблея ООН недавно на 79-й сессии приняла Резолюцию «О постоянном нейтралитете Туркменистана», в которой заявляет о своей решительной поддержке статуса постоянного нейтралитета, объявленного Туркменистаном. Таким образом, Туркменистан является единственным государством, статус нейтралитета которого признан Сообществом Наций. В Основном Законе страны прописано, что Организация Объединённых Наций признаёт и поддерживает провозглашённый Туркменистаном статус постоянного нейтралитета, призывает государства-члены Организации уважать и поддерживать статус Туркменистана, его независимость, суверенитет и территориальную целостность.

Так официально выражено признание нейтралитета нашей страны Сообществом Наций. Что касается практического аспекта, то благодаря продвигаемым нашей страной принципам внешней политики нейтралитет не только обеспечил безопасность государства, но и трансформировался в стратегию в системе международных отношений, которая служит примером мировому сообществу. На основе принятых Генеральной Ассамблеей Организации Объединённых Наций Резолюций «О постоянном нейтралитете Туркменистана» сложился надёжный и востребованный стратегический курс в международных отношениях нашей страны в контексте глобального развития в третьем тысячелетии. Современные тенденции в мировых процессах показывают, что в международных отношениях, в согласованном сотрудничестве культур необходимы фундаментальные основы нравственных и философских взглядов, соответствующие новой эпохе. Уважаемый Президент Сердар Бердымухамедов в книге «Махтумкули – мыслитель мира» пишет, что человек всегда жаждет слова ласкового, слова доброго и слова мудрого. Эти слова как нельзя лучше раскрывают роль и смысл универсальной ценности как необходимого фактора существования человека. 

Это является важным вопросом, стоящим на повестке дня и международных отношений. Национальный Лидер туркменского народа Герой-Аркадаг в своей книге «Музыка мира, музыка дружбы и братства» провидчески излагает такую мысль: «XXI век изменил в мире многое. Вместе с тем грозные события привели к осознанию необходимости новых преобразований, которые касаются не только изменения политики, экономики, но и изменения культуры жизни, духовной жизни общества, морали и философии согласованного сосуществования Запада и Востока».  

   Как мудро отмечает Герой-Аркадаг, каждая страна, каждый человек имеет своё назначение, своё место в историческом пространстве. Это место необходимо переосмыслить в соответствии с сегодняшним мировоззрением и задачами времени. В постоянно меняющемся мире каждая страна, каждый народ решают вопросы определения своей судьбы и выбора своего пути. 

Вместе с тем, как подчёркивает Герой-Аркадаг в своих взглядах на изменения эпохи, ни одно государство в мире не может достичь развития в одиночку, не поддерживая нормальные внешние отношения. Ведь экономическая и технологическая интеграция в мире стала ещё более тесной, чем во все прежние времена. Кроме того, международное общественное мнение рассматривает позитивные отношения, мир и согласованное сотрудничество как главное условие решения всех вопросов. Конфронтация, столкновение интересов, политика силы лишь препятствуют развитию, приводят ко многим сложным и трудноразрешимым проблемам, изменяют позитивную динамику международной политики. 

Всё более очевидной становится необходимость совместных действий в вопросах обеспечения экологической, техногенной безопасности. Взгляды Героя- Аркадага на новую философию эпохи, проводимая в этом направлении уважаемым Аркадаглы Героем Сердаром государственная политика остаются конкретным примером того, как понимание Туркменистаном своего места и определения своего пути в современном глобальном развитии позитивно влияет на нашу страну, а также на соседние государства и страны-партнёров. Национальный Лидер туркменского народа всегда подчёркивает, что в мировой политике необходимо уделять внимание нравственной стороне. По мнению Национального Лидера туркменского народа, нравственные нормы созданы для жизни, и эти ценности созданы для защиты человечества, его всестороннего совершенствования и развития. Такова и политика. Внешняя политика независимого Туркменистана, основанная на нейтралитете, является выражением этой простой и величайшей истины. 

Основной смысл и цель государственной политики, проводимой Президентом Туркменистана уважаемым Сердаром Бердымухамедовым, связаны с осуществлением всех необходимых мер для укрепления мира и безопасности на Земле. Истоки этой политики берут начало в созданных нашим народом социально-культурных ценностях. Подчёркивая это в своей книге «Молодёжь – опора Родины», Аркадаглы Герой Сердар пишет: «В жизни всё взаимосвязано. Такие понятия, как мир, процветание, спокойное небо, благополучная жизнь, считаются ключом к изобилию, счастливой жизни. Потому как для изобилия требуется благополучие, а для счастья – мир и процветание. В нашей стране есть и то, и другое».

Необходимо отметить, что развитие в период после Второй мировой войны продолжалось в условиях создания Организации Объединённых Наций и укрепления доверия государств к Уставу и целям этой Организации. Доверие к тому, что противоречия, возникающие на международном и межгосударственном уровне, не выйдут за определённые рамки и будут решаться путём переговоров и соглашений, стало опорой всеобщего движения человечества к благополучному будущему. 

Объявленный Генеральной Ассамблеей ООН благодаря усилиям уважаемого Президента Сердара Бердымухамедова 2025 год -Международный год мира и доверия, а также мероприятия на международном уровне, посвящённые 30-летию постоянного нейтралитета Туркменистана, 80-летию Организации Объединённых Наций, являются ещё одной возможностью для человечества укрепить мир на планете и доверие между государствами и народами.

 Национальный Лидер туркменского народа Герой-Аркадаг отмечает: «Мир и доверие – величайшее богатство человечества». Успехи политики нейтралитета, являющейся стратегией мира и согласия, можно отчётливо увидеть в процветании нашей любимой Родины, в её высоком авторитете в мировом сообществе.

 

Ата СЕРДАРОВ, 

председатель Демократической 

партии Туркменистана, депутат Меджлиса Туркменистана.

26.03.2025 Details

ÄHLUMUMY PARAHATÇYLYGA GÖNÜKDIRILEN TAGALLALAR

 

     Şu ýyl ýurdumyzda we halkara derejesinde Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllygy, BMG­niň döredilmeginiň 80 ýyllygy, şeýle hem 2025­nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip atlandyrylmagy mynasybetli çäreler geçirilýär. 

     Türkmenistanyň Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan başlangyçlary diňe bir türkmen halkynyň parahatçylygyna, asudalygyna, berkararlygyna gönükdirilmän, eýsem, sebit we dünýä derejesinde­de uly ähmiýete eýedir. 

     Türkmenistan BMG­niň Parahatçylygy gurmak boýunça komissiýasynyň, «BMG-Zenanlar» düzüminiň we beýleki halkara, sebit guramalarynyň gatnaşmagynda «Zenanlar, parahatçylyk we howpsuzlyk» atly ählumumy gün­tertibini durmuşa geçirmek boýunça zenanlar dialogynyň yzygiderli esasdaky geňeşmelerine aýratyn ähmiýet berýär. Türkmenistanyň başlangyjy esasynda döredilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy hem bu ugurdaky işleriň netijeliligini has­da artdyrýar.

     Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň dowamynda Türkmenistan halkara tagallalary birleşdirmek hem­de munuň üçin degişli syýasy diplomatik şertleri, mümkinçilikleri döretmek babatda yzygiderli işleri durmuşa geçirýär. Konsepsiýadan ugur alýan anyk çäreleriň hatarynda parahatçylygyň we howpsuzlygyň bähbidine zenanlaryň we ýaşlaryň ornuny berkitmek boýunça halkara çäreleri geçirmek göz öňünde tutulýar. Şol işleri durmuşa geçirmek maksady bilen, ýakynda Türkmenistanyň Mejlisinde Birleşen Milletler Guramasynyň düzüm birlikleri bilen bilelikde «Ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmekde zenanlaryň orny» atly maslahat geçirildi. Maslahata gatnaşyjylar Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary bilen döwletimizde köptaraplaýyn düzümleriň çäklerinde eneligi we çagalygy goldamak maksady bilen döredilýän mümkinçilikler, döwletimiziň alyp barýan ynsanperwer syýasaty barada öz çykyşlarynda buýsanç bilen bellediler. 

     Häzirki wagtda döwletimizde Türkmenistanyň Konstitusiýasyndan gözbaş alýan birnäçe Türkmenistanyň Kanunlary hereket edýär. Türkmenistanyň Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodeksi eneler, ýaş nesiller we köp çagaly maşgalalar üçin maddy we durmuş ýeňillikleriniň netijeli ulgamynyň bardygyny beýan edýär. Türkmenistanyň Zähmet kodeksi bolsa aýallaryň zähmet hukuklaryny diňe bir üpjün etmän, olara durmuş­ykdysady nukdaýnazardan ýeňillikleri we hukuklaryň artykmaçlyklaryny hem belleýär. Ýurdumyzda gender deňligini üpjün etmekde dünýä tejribesi esasynda netijeli döwlet syýasaty alnyp barylýar. «Aýallaryň we erkekleriň deň hukuklarynyň we deň mümkinçilikleriniň üpjün edilmeginiň döwlet kepillikleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny zenanlaryň erkekler bilen deň hatarda syýasy, ykdysady, durmuş, medeni we beýleki ugurlardaky hukuklaryny we azatlyklaryny amala aşyrmagy üçin döwlet kepilliklerini belleýär. Gender syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin «Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021­2025­nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy» üstünlikli ýerine ýetirilýär. Ýurdumyzyň  zenanlary jemgyýetiň doly hukukly agzalary hökmünde döwletimiziň ykdysady, syýasy we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ulgamlaryna giňden wekilçilik edip, zähmet çekýärler. 

     Halkymyzy  aýdyň geljege tarap ynamly öňe alyp barýan Milli  Liderimiziň hem­de hormatly Prezidentimiziň janlary sag, ömürleri uzak, mertebeleri hemişe belent bolsun!

 

Baýramgözel MYRADOWA,

Türkmenistanyň Mejlisiniň 

deputaty, Mejlisiň Ylym, 

bilim, medeniýet 

we ýaşlar syýasaty baradaky 

komitetiniň başlygy.

25.03.2025 Details

КРЕПКАЯ СЕМЬЯ – СЧАСТЛИВЫЕ ДЕТИ

 

     Жизненный путь ребёнка в значительной степени предопределяется крепкой и счастливой семьёй, где царит благоприятная внутрисемейная атмосфера. Национальный 

Лидер туркменского народа, Председатель Халк Маслахаты Туркменистана Герой­Аркадаг отмечает, что «первые уроки демократии и единого управления начинаются с семьи, потому что семья является фундаментом туркменского общества». Играя важную роль, семья в туркменском обществе всегда рассматривается как ценностный нравственный феномен. Это хорошо раскрыто в произведениях Национального Лидера туркменского народа, Председателя Халк Маслахаты Туркменистана Героя­Аркадага. «Для меня, как и для всех туркмен, семейные узы – святыня, которую надо оберегать», –неоднократно подчёркивает Герой­Аркадаг.

 

     Следуя традициям предков, государственную политику уважаемого Президента Сердара Бердымухамедова, направленную на развитие и поддержку семьи, защиту семейных ценностей, материнства, отцовства и детства, определяет аксиома «крепкая семья – могучее государство».

     В нашей стране создана и последовательно совершенствуется правовая база по государственной защите и поддержке семьи. В статье 40 Конституции Туркменистана установлено: «Семья, материнство, отцовство и детство находятся под защитой государства». Нормы, регулирующие семейные отношения, установлены в десятках законодательных актов. Это прежде всего Семейный кодекс Туркменистана, Кодекс Туркменистана 

о социальной защите населения, Законы Туркменистана «О государственных гарантиях обеспечения равных прав и равных возможностей женщин и мужчин», «О государственных гарантиях прав ребёнка» и другие нормативные правовые акты. Также государством создаются все условия для сохранения семьи на духовных и традиционных ценностях туркменского народа.

     Обеспечивая преемственность национальных традиций по укреплению семьи, воспитанию здорового и счастливого молодого поколения в духе любви к Отчизне и родному народу, самоотверженности и высокой морали, в стране успешно реализуется социально ориентированная политика.

     В семейных отношениях супруги имеют равные права и обязанности. Вопросы материнства, отцовства, воспитания 

детей, их образования и иные вопросы жизни семьи решаются супругами совместно, исходя из принципа равенства прав и обязанностей супругов. Свои отношения в семье супруги обязаны строить на основе взаимоуважения и 

взаимопомощи, содействовать благополучию и укреплению семьи, заботиться о благосостоянии и развитии своих детей.

     Золотое правило семейной жизни – терпение и снисходительность. Это правило установлено самой жизнью, опытом многих поколений. Смысл этого правила в том, что все разногласия нужно улаживать мирно и стараться сохранить семью, особенно где есть дети. Для них развод родителей – это большая психологическая травма.

      В соответствии с общепризнанными нормами международного права и учитывая позитивный опыт разных государств, в Закон Туркменистана «О суде» (новая редакция), принятый на восьмом заседании Меджлиса Туркменистана седьмого созыва, которое состоялось 12 апреля текущего года, внесён новый раздел «Судьи по семейным делам». Это сделано «в целях повышения правосудия в обеспечении государственной защиты семьи, 

материнства, отцовства и детства», обеспечения справедливого судебного разбирательства по семейным делам и судебного производства на высоком профессиональном уровне и укрепления гарантий прочности семьи. 

     Должность судьи по семейным делам образуется в этрапских судах городов Ашхабад и Аркадаг, в судах городов, являющихся велаятскими центрами, а также в соответствии с нагрузкой по семейным делам в этрапских судах и судах городов с правами этрапа. Кандидатом на должность судьи по семейным делам может быть гражданин Туркменистана, достигший тридцатилетнего возраста, имеющий высшее юридическое образование, стаж работы по юридической специальности не менее семи лет, в том числе пятилетний судейский стаж работы, и прошедший квалификационный экзамен. 

     Судья по семейным делам рассматривает дела, вытекающие из семейных отношений, при этом принимает необходимые меры для сохранения семьи и для перемирия сторон по делам о расторжении брака. В каждом рассматриваемом деле судья должен руководствоваться принципом выяснения реальных обстоятельств дела, принимать дозволенные в законе досудебные меры для согласования сторон, а также обеспечивать приоритет значимости семьи в развитии ребёнка, общества и государства, приоритет самых лучших интересов ребёнка.

     Туркменистан придаёт большое значение укреплению семейных ценностей, повышению роли семьи в обществе, совершенствованию законодательства в этой сфере. Основная задача общества и государства – это построение прочных и гармоничных семейных отношений. Для этого принимаются меры по укреплению института брака, профилактике семейных проблем и созданию благоприятной атмосферы в семьях. Конечная цель всех этих усилий – воспитание физически и духовно здорового молодого поколения в условиях крепких и стабильных семей. Введение должности судьи по семейным делам – это ещё один шаг на пути к укреплению института семьи и защите прав всех её членов.

 

Дженнет Овекова, 

депутат Меджлиса Туркменистана, член 

Комитета по законодательству и его нормам

23.03.2025 Details
1 ... 7 8 9 10 11 ... 81